Zbieg egzekucji – analiza zmian

Zbiegi egzekucji w postępowaniu egzekucyjnym w administracji są zjawiskiem powszechnym.

Nadzór nad prawidłowym zachowaniem się organów egzekucyjnych w przypadku zbiegu utrudnia fakt, że przepisy regulujące postępowanie w takich przypadkach wciąż się zmieniają.

Dlaczego warto znać obowiązujący stan prawny oraz proces zachowania się uczestników postępowania egzekucyjnego w sytuacji zbiegu egzekucji?

Przede wszystkim dlatego, że dotyczy on naszych pieniędzy.

Nietrwałość przepisów oraz czasochłonne i skomplikowane procedury sprawiają, że zarówno administracyjne organy egzekucyjne, jak i komornicy sądowi, nie przekazują sobie adnotacji w sprawie zbiegu (dalej ADN), lub robią to nieprawidłowo. Z tych samych powodów, dłużnicy zajętej wierzytelności wstrzymują się z realizacją zajęć.

Czym jest Adnotacja w sprawie zbiegu (ADN) ?

Adnotacja w sprawie zbiegu nie jest tytułem wykonawczym, lecz zawiera informacje niezbędne do prowadzenia egzekucji przez organ przejmujący zbieg. W szczególności jest to:

• wskazanie rodzaju i wysokości należności pieniężnej,
• odsetek z tytułu niezapłacenia jej w terminie,
• kosztów upomnienia i kosztów egzekucyjnych należnych na dzień sporządzenia tej adnotacji,
• inne dane niezbędne do prowadzenia łącznie egzekucji do rzeczy albo prawa majątkowego.

Na wezwanie administracyjnego organu egzekucyjnego sądowy organ egzekucyjny powinien przekazać ADN w terminie 14 dni. Jeżeli tego nie zrobi to nadwyżkę kwoty przekazanej przez dłużnika zajętej wierzytelności administracyjny organ egzekucyjny ma obowiązek zwrócić na rachunek zobowiązanego.

Zdarza się organom egzekucyjnym przechowywać takie nadwyżki na koncie depozytowym.

Czyż nie warto zatem w sytuacji zbiegu egzekucji samodzielnie skontrolować prawidłowość tych procesów?

O tym, w jaki sposób nadzorować proces przebiegu postępowania egzekucyjnego piszemy na łamach naszej Poradni Egzekucyjnej.

Wracając do analizy zbiegów egzekucji w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym

Największe zmiany w przepisach dotyczących zbiegów egzekucji przyniosła nowelizacja ustawy z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustaw - Kodeks cywilny, Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej u.p.e.a.), której przepisy weszły w życie z dniem 8 września 2016 r.

Kolejne, wprowadzono ustawą z dnia 11 września 2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie z dniem 30 lipca 2020 r.

Jak już wspomniałem we wcześniejszym artykule poświęconym zbiegom egzekucji zaistniałym przed 8 września 2016 r. kompetencje do prowadzenia egzekucji mają zarówno organy egzekucji sądowej jak i organy administracji publicznej. Działając na podstawie odmiennych przepisów mogą skierować egzekucję do tych samych składników majątku zobowiązanego.

Administracyjne organy egzekucyjne: ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji – art. 62 – 64 

Sądowe organy egzekucyjne: ustawa kodeks postępowania cywilnego – art. 773 - 775
 

Procedurę zbiegu egzekucji można podzielić na dwa etapy:

Etap 1 - Ustalenie organu przejmującego zbieg

Znowelizowany art. 62 § 1 u.p.e.a. wyznacza, w przypadku zbiegu egzekucji administracyjnej i sądowej do tej samej rzeczy albo prawa majątkowego, ten organ egzekucyjny, który jako pierwszy dokonał zajęcia. W razie niemożności ustalenia pierwszeństwa – organ, który dokonał zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie.

Od tej zasady są wyjątki:

• zbieg egzekucji administracyjnej prowadzonej na podstawie jednolitego tytułu wykonawczego państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub zagraniczny tytuł wykonawczy – administracyjny organ egzekucyjny, chyba że… patrz punkt poniżej;

• zbieg egzekucji administracyjnej i sądowej do tej samej rzeczy albo prawa majątkowego, gdy egzekucja sądowa dotyczy świadczenia alimentacyjnego, rentowego lub innego świadczenia powtarzającego się oraz świadczenia pieniężnego w walucie obcej – sądowy organ egzekucyjny.

Ustalenie organu przejmującego zbieg, co do zasady, należy do dłużnika zajętej wierzytelności.
 

Etap 2 - Przekazanie ADN organowi egzekucyjnemu przejmującemu zbieg

Organ egzekucyjny niezwłocznie sporządza adnotację w sprawie przekazania egzekucji do rzeczy albo prawa majątkowego (ADN) zawierającą informacje niezbędne do prowadzenia łącznie egzekucji, i przekazuje ją sądowemu lub administracyjnemu organowi egzekucyjnemu.

Organ egzekucyjny zawiadamia wierzyciela, zobowiązanego i dłużnika zajętej wierzytelności o przekazaniu egzekucji sądowemu lub administracyjnemu organowi egzekucyjnemu.

W przypadku zaspokojenia w całości dochodzonej należności pieniężnej organ egzekucyjny niezwłocznie uchyla czynność egzekucyjną, która doprowadziła do zbiegu egzekucji, oraz zawiadamia dłużnika zajętej wierzytelności o sposobie rozliczenia środków pieniężnych.

Jak wynika z praktyki prowadzonych postępowań, im więcej zbiegów egzekucji do wierzytelności zobowiązanego, tym mniejsze szanse na wyegzekwowanie należności. Zwłaszcza, w przypadku zbiegów egzekucji do wierzytelności z rachunku bankowego.

Statystyczny „zobowiązany” posiada otwarte rachunki w kilku bankach, zadłużony jest u kilku wierzycieli na rzecz których egzekucję prowadzi kilka organów egzekucyjnych.

Przykład:

Pan Egzekutywny posiada rachunki bankowe w bankach A i B. Zadłużony jest w Z.U.S. i Urzędzie Skarbowym. Obydwaj wierzyciele, za pośrednictwem własnych komórek egzekucyjnych, prowadzą swoje egzekucje. Wskutek działań organów egzekucyjnych wystąpił zbieg egzekucji do dwóch różnych środków egzekucyjnych (w banku A i banku B).

W banku A - Z.U.S pierwszy dokonał zajęcia. W tej sytuacji Naczelnik Urzędu Skarbowego przekazuje do Z.U.S. adnotacje w sprawie zbiegu. Odtąd ZUS prowadzi obie egzekucje do rachunku bankowego w banku A.

W banku B - Naczelnik Urzędu Skarbowego wcześniej dokonał zajęcia niż Z.U.S. Tym razem to Z.U.S. przekazuje do naczelnika urzędu swoją adnotację w sprawie zbiegu.

W ten sposób obydwa organy egzekucyjne prowadzą egzekucję tych samych należności, lecz tylko w zakresie przedmiotu zbiegu, czyli odpowiednio do rachunków w banku A i banku B.

Jest to jeden z prostszych przypadków zbiegu egzekucji. W praktyce dochodzą kolejne banki oraz komornicy sądowi prowadzący egzekucję cywilną.

Konstrukcja przepisów oraz złożoność działań jakie muszą podjąć administracyjne organy egzekucyjne w przypadku zbiegu egzekucji powodują, że pracownicy komórek egzekucyjnych nie zawsze są w stanie sprostać woli ustawodawcy.

Aby poprawić skuteczność działań w zbiegu egzekucji, musiałoby wzrosnąć zatrudnienie w urzędach, na co nie ma społecznego przyzwolenia. Poza tym, czy zadłużony podatnik posiadający otwarte rachunki bankowe w kilku bankach trzyma na nich jakiekolwiek środki pieniężne? czy raczej otworzył je w celu zaciągnięcia kolejnej pożyczki? Takich zbiegów egzekucji urzędy starają się nie zauważać.

Inaczej zachowują się organy egzekucyjne w sytuacji zbiegu egzekucji do zajętego wynagrodzenia za pracę, lub świadczenia emerytalno-rentowego.

Te zbiegi, zgodnie z procedurą, przekazywane są organom mającym pierwszeństwo w egzekucji.

Pozostając w temacie zbiegów egzekucji, na zakończenie, kilka „nowości” z ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji:

Z dniem 30 lipca 2020 r. wchodzą przepisy nakazujące organom egzekucyjnym:

• uchylenie zajęcia w sytuacji umorzenia postępowania egzekucyjnego (wcześniej decyzja o uchyleniu zajęcia zależała od "polityki wewnętrznej" urzędu);
• przekazanie zajętej wierzytelności po upływie 7 dni od zajęcia;
• poinformowanie o przeszkodzie w realizacji zajęcia w terminie do 7 dni od zajęcia;
• powiadomienie o zbiegu tylko w przypadku, gdy pojawią się na rachunku środki przekraczające kwotę wolną od egzekucji, a zajęta kwota nie wystarcza na zaspokojenie egzekwowanych należności.

Z dniem 30 października 2020 r. zajęcie obejmuje również środki wpłacone po dokonaniu zajęcia, jak również środki wpłacone na inny rachunek (w tym banku) otwarty po dokonaniu zajęcia.

Uważasz że analiza zbiegu egzekucji jest niekompletna? Potrzebujesz więcej informacji?

Napisz do nas na kontakt@egzekutywni.pl

Bezpiecznej egzekucji życzy zespół egzekutywni.pl

Kontakt z autorem: +48 794 960 221

Może to Cię zainteresuje?

Czy wiesz że...

Organy egzekucyjne niechętnie przekazują sobie akta spraw, które stały się przedmiotem zbiegu egzekucji.

Liczy się czas. Organ egzekucyjny, który pierwszy dokonał zajęcia przejmuje pozostałe egzekucje z tego środka.

Statystyczny „zobowiązany” posiada otwarte rachunki bankowe w kilku bankach, zadłużony jest u kilku wierzycieli na rzecz których egzekucję prowadzi kilka organów egzekucyjnych.

© Copyright by egzekutywni.pl

Serwis informacyjny z zakresu egzekucji administracyjnej. Publikacje nie mogą być traktowane jako czynności doradztwa podatkowego.