Zarzut w sprawie egzekucji administracyjnej cz. I

Zarzut w sprawie egzekucji administracyjnej jest szczególnym środkiem ochrony zobowiązanego.

Warto poświęcić temu środkowi więcej uwagi, zwłaszcza że ostatnimi czasy uległ daleko idącym zmianom.

Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy zmieniającej, do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej (30 lipca 2020 r.) stosuje się przepisy dotychczasowe.
Jako że w obrocie prawnym długo jeszcze funkcjonować będą egzekucje wszczęte przed ww. datą, instytucję zarzutu w sprawie egzekucji administracyjnej postanowiliśmy omówić w dwóch częściach. 

Ten artykuł okaże się pomocny badaniu prawidłowości starych postępowań egzekucyjnych, w analizie akt egzekucyjnych.

Po aktualny stan prawny zapraszamy do CZĘŚCI DRUGIEJ

Część pierwsza:

Zarzut w sprawie egzekucji administracyjnej wszczętej przed 30 lipca 2020 r.

Zarzut w sprawie egzekucji administracyjnej został uregulowany w art. 33 – 35 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej u.p.e.a.). Jest szczególnym środkiem ochrony interesów zobowiązanego - zgłoszony w terminie, w większości przypadków, powoduje zawieszenie postępowania egzekucyjnego do czasu rozpatrzenia zarzutu.

Wyjątkowość zarzutu, poza niewątpliwą korzyścią płynącą z zawieszenia egzekucji, polega na tym że można go zgłosić tylko w początkowej fazie postępowania. Zgodnie bowiem z pouczeniem zawartym w tytule wykonawczym zobowiązanemu przysługuje 7 dniowy termin do wniesienia zarzutu w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej. Termin ten liczony jest od dnia doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego.

Zarzuty zgłoszone po tym terminie nie zostaną rozpatrzone.

Orzecznictwo sądowe jest w tym zakresie wyjątkowo jednorodne:

Możliwość wniesienia zarzutów jest ograniczona w czasie. Dłużnik może złożyć zarzuty w stosunku do tytułu wykonawczego w terminie 7 dni od daty jego doręczenia. Termin ten uznać należy za termin procesowy. Uchybienie takiemu terminowi powoduje bezskuteczność dokonanej przez stronę czynności procesowej, co prowadzić może do zamknięcia drogi dalszego postępowania. (Wyrok WSA w Warszawie z dnia 23.10.2009 r. sygn. akt III SA/Wa 1030/09)

Oraz:

Prawidłowym rozstrzygnięciem w razie uchybienia terminu do wniesienia zarzutów jest odmowa uwzględnienia zarzutów z uwagi na uchybienie terminu do ich wniesienia. (Wyrok WSA w Łodzi z dnia 07.10.2009 r. sygn. akt III SA/Łd 246/09)

Podstawą zarzutu w sprawie egzekucji administracyjnej może być:

• wykonanie, umorzenie w całości albo w części, przedawnienie, wygaśnięcie albo nieistnienie obowiązku,

• odroczenie terminu wykonania, albo brak wymagalności obowiązku z innego powodu, rozłożenie na raty,

• określenie obowiązku niezgodnie z treścią wynikającego z orzeczenia,

• błąd co do osoby zobowiązanego,

• niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym,

• niedopuszczalność zastosowanego środka egzekucyjnego lub egzekucji administracyjnej,

• brak doręczenia zobowiązanemu upomnienia,

• zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego,

• prowadzenie egzekucji przez niewłaściwy organ egzekucyjny,

• niespełnienie w tytule wykonawczym wymogów wynikających z art. 27, a w zagranicznym tytule wykonawczym – wymogów wynikających z art. 102 ustawy o wzajemnej pomocy.

Zgodnie z art. 34 § 1 i § 4 u.p.e.a. organ egzekucyjny rozpatruje zarzuty po uzyskaniu stanowiska wierzyciela.

Z powyższego przepisu wynika, że to organ egzekucyjny jest gospodarzem postępowania w przedmiocie zgłoszonych zarzutów.

To organ egzekucyjny wyda ostateczne postanowienia w tym zakresie. Nim to jednak nastąpi spoczywa na nim powinność wyjaśnienia ewentualnych wątpliwości co do zakresu żądań strony.

W praktyce sprawia to pewne trudności.

Zgodnie z zasadą ograniczonego formalizmu (art. 63 § 2 Kpa) podanie powinno zawierać co najmniej wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres, żądanie oraz podpis.

Zgodnie natomiast z art. 7 Kpa organy administracji publicznej, stojąc na straży praworządności, podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.

Mimo odformalizowania postępowania administracyjnego instytucja zarzutów w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej odstępuje od tej reguły ze względu na enumeratywne wyliczenie podstaw do ich wniesienia.

Istotne zatem dla sprawy jest ustalenie intencji zobowiązanego, bowiem nie tytuł a treść żądania wyznacza przedmiot postępowania.

O tym, czy pismo jest skargą czy wnioskiem, decyduje treść pisma, a nie jego forma zewnętrzna (art. 222Kpa). Oznacza to, że w przypadku złożenia przez stronę pisma z którego treści, nie samej nazwy, wynikałoby że może stanowić ono zarzut w postępowaniu egzekucyjnym, organ egzekucyjny zobligowany jest do wezwania strony celem sprecyzowania charakteru prawnego pisma. Dobrą praktyką w tym przypadku jest informowanie zobowiązanego w sposób adekwatny do zaistniałych w sprawie okoliczności o jego sytuacji prawnej i ewentualnych sposobach kwalifikacji prawnej sprawy.

Dokładne wskazanie przez zobowiązanego podstaw prawnych wniesionych zarzutów ograniczy również ewentualne wątpliwości wierzyciela co do ich kwalifikacji.

Dla zobowiązanego istotne jest, że przedmiotem rozpatrzenia zarzutów mogą być tylko te zarzuty które zostały zgłoszone w terminie 7 dni od dnia doręczenia tytułu wykonawczego.

Po upływie tego terminu zobowiązany nie może uzupełniać zarzutów o nowe podstawy prawne lub faktyczne, gdyż takie zarzuty są spóźnione i nie podlegają rozpatrzeniu. (Zob. wyrok WSA w Szczecinie z dnia 15.11.2011 r. sygn. akt I SA/Sz 746/11, WSA w Krakowie z dnia 07.12.2010 r. sygn. akt II SA/Kr 773/10, NSA z dnia 06.03.2012 r. sygn. akt II FSK 1441/10 oraz z dnia 08.09.2016 r. sygn. akt II FSK 2296/14)

Wydaje się jednak, że w przypadku wezwania zobowiązanego do sprecyzowania charakteru prawnego pisma, strona ma jeszcze możliwość lekko rozszerzyć treść pierwotnie wniesionego pisma wskazując podstawy prawne zgłoszonego zarzutu (lub kilku zarzutów).

Po ustaleniu zakresu zgłoszonych zarzutów organ egzekucyjny występuje do wierzyciela celem uzyskania wymaganego ustawą stanowiska. W sytuacji, gdy wierzycielem jest tzw. wierzyciel obcy, stanowisko to przybiera formę postanowienia, które zobowiązany może zaskarżyć. Dopiero ostateczne postanowienie wierzyciela jest dla organu egzekucyjnego wiążące.

Po otrzymaniu ostatecznego postanowienia wierzyciela, organ egzekucyjny wydaje własne postanowienie w sprawie zgłoszonych zarzutów. Jeżeli zarzuty są zasadne, postanowienie umarza postępowanie egzekucyjne w całości lub części, lub też prowadzi do zastosowania innego, mniej uciążliwego, środka egzekucyjnego.

Postanowienie w sprawie zgłoszonych zarzutów może być zażalone przez zobowiązanego oraz wierzyciela. W takim przypadku, dopiero postanowienie organu wyższej instancji jest ostateczne w administracyjnym toku postępowania.

Więcej o zarzutach znajdziesz tutaj

Wzory pism do pobrania znajdziesz tutaj

Kontakt z autorem: +48 794 960 221

Może to Cię zainteresuje?

Czy wiesz, że...

Zgłoszenie zarzutów w sprawie prowadzonego postępowania egzekucyjnego, zwykle prowadzi do zawieszenia postępowania egzekucyjnego.

Wnosząc zarzut w sprawie egzekucji administracyjnej musimy wskazać przyczynę zarzutu. Braki formalne pisma spowodują, że zostaniemy wezwani do jego uzupełnienia.

Gospodarzem postępowania w przedmiocie zgłoszonych zarzutów dotychczas był organ egzekucyjny. To się zmieniło z dniem 30.07.2020r.

© Copyright by egzekutywni.pl

Serwis informacyjny z zakresu egzekucji administracyjnej. Publikacje nie mogą być traktowane jako czynności doradztwa podatkowego.