Zaliczenie nadwyżki w egzekucji administracyjnej

Skuteczna egzekucja wymaga ze strony organu egzekucyjnego wykorzystania wszystkich, dostępnych mu środków egzekucyjnych.

Zwykle oznacza to jednoczesne zajęcie rachunków bankowych, wynagrodzenia za pracę, czy też wierzytelności z tytułu nieuregulowanych faktur. W efekcie tych działań na rachunek organu egzekucyjnego wpływa kwota wyższa, niż faktyczne zaległości.

W pierwszej fazie organ egzekucyjny powinien dokonać podziału uzyskanych kwot. Sytuacja się skomplikuje, gdy egzekucja prowadzona jest na wniosek kilku wierzycieli.

Dalsze komplikacje nastąpią w wyniku zbiegu egzekucji oraz w przypadku nadwyżki, jaka powstanie w wyniku realizacji zajęć przez dłużników zajętych wierzytelności.

Podział kwoty uzyskanej z egzekucji reguluje art 115 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej u.p.e.a.) W wielkim skrócie, w pierwszej kolejności zaspokaja się opłaty i koszty egzekucyjne dopiero potem należności wierzyciela.

Jak urząd skarbowy radzi sobie z nadwyżką powstałą w wyniku egzekucji administracyjnej?

Zgodnie z art. 115 § 7 u.p.e.a., środki pieniężne pozostałe po podziale kwoty uzyskanej z egzekucji organ egzekucyjny z urzędu zalicza na poczet innej należności pieniężnej zobowiązanego objętej tytułem wykonawczym. W tym celu organ egzekucyjny wydaje postanowienie w sprawie zaliczenia środków pieniężnych. Na postanowienie przysługuje zażalenie.

Po pokryciu wszystkich, objętych postępowaniem egzekucyjnym zaległości, ewentualna nadwyżka powinna zostać zwrócona zobowiązanemu.

Organ egzekucyjny nie może zatrzymać nadwyżki w nadziei, że w przyszłości pojawi się nowa zaległość.

Zaliczenie nadwyżki w rozumieniu art. 115 § 7 u.p.e.a.:

• Nie jest zrównane z nadpłatą w rozumieniu ustawy Ordynacja podatkowa;
• Nie oznacza wyegzekwowania kwoty przez organ egzekucyjny;
• Nie stanowi dobrowolnej wpłaty przez zobowiązanego.

Wyjaśniamy dlaczego

Zmiany w przepisach dotyczących środków pieniężnych pozostałych po podziale kwoty uzyskanej z egzekucji weszły w życie 30 lipca 2020 r. Dodano wówczas cytowany powyżej art. 115 § 7 u.p.e.a.

Ustawodawca chciał w ten sposób wyeliminować sytuacje, w których organ egzekucyjny zajmował nadwyżkę na nowe, nieobjęte zajęciem, tytuły wykonawcze.

Taka czynność mogła dziwić zobowiązanego - urząd skarbowy, zajmował w tym samym urzędzie skarbowym, wierzytelność pieniężną, powstałą w wyniku wcześniejszego zajęcia. Tego typu zajęcie, nie dość że kontrowersyjne, naruszało zasady ogólne postępowania egzekucyjnego w administracji. W szczególności zasadę celowości oraz zasadę gospodarnego prowadzenia egzekucji.

O tym, jak istotne jest przestrzeganie przez organy egzekucyjne zasad ogólnych i skutkach ich nieposzanowania pisaliśmy w artykule

Zasady ogólne - czyli trochę poezji w sztywnych ramach procedur egzekucyjnych

Jakie konsekwencje ponosił zobowiązany z tytułu zajęcia nadwyżki pozostałej po podziale kwot uzyskanych z egzekucji?

Zajęcie nadwyżki przerywało bieg terminu przedawnienia, wzrastały również koszty egzekucyjne. Z kwot uzyskanych w wyniku zajęcia naliczana była prowizja dla egzekutora.

Nie każda zaległość może być pokryta z nadwyżki

Zaległość nieobjęta postępowaniem egzekucyjnym

Nadwyżkę powstałą po podziale kwoty uzyskanej z egzekucji organ egzekucyjny może zaliczyć tylko na poczet innej zaległości objętej tytułem wykonawczym. Wynika to bezpośrednio z art. 115 § 7 u.p.e.a. Poza nielicznymi wyjątkami, przed wystawieniem tytułu wykonawczego, wierzyciel wezwie nas do zapłaty należności. Na tym etapie organ egzekucyjny nie ma możliwości zatrzymania nadwyżki kwot uzyskanych w wyniku wcześniejszej egzekucji.

Zawieszenie postępowania egzekucyjnego

Przypadki w których organ egzekucyjny zawiesza postępowanie egzekucyjne wymienia art. 56 § 1 u.p.e.a. Zwykle jest to rozłożenie zaległości na raty, czy też zarzuty zgłoszone w sprawie egzekucji administracyjnej.

Po zawarciu układu ratalnego wierzyciel powinien poinformować organ egzekucyjny o umowie ratalnej. Dopiero wtedy postępowanie egzekucyjne zostanie zawieszone.

Inaczej jest w sytuacji zgłoszenia zarzutów w sprawie egzekucji administracyjnej. O ile zostaną złożone w terminie, zawieszenie nastąpi "z urzędu".

W przypadku zawieszenia postępowania egzekucyjnego pozostają w mocy dokonane czynności egzekucyjne. Z art. 57 § 1 u.p.e.a. wynika, że organ egzekucyjny podejmuje zawieszone postępowanie egzekucyjne po ustaniu przyczyny zawieszenia, zawiadamiając o tym zobowiązanego. Jednocześnie organ egzekucyjny przystępuje do czynności egzekucyjnych.

Z cytowanego przepisu wynika wprost, że w okresie zawieszenia egzekucji organ egzekucyjny nie działa w sprawie. Nie może zatem stosować nowych środków egzekucyjnych.

Egzekucja prowadzona na podstawie dalszych tytułów wykonawczych

Dalsze tytuły wykonawcze wystawia wierzyciel posiadający ograniczone uprawnienia organu egzekucyjnego.

Wyjaśnimy to na przykładzie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Dyrektor Z.U.S prowadzi egzekucję na podstawie własnych tytułów wykonawczych. Może zająć rachunek bankowy, może też zająć inne wierzytelności pieniężne - choćby środki zdeponowane na rachunku urzędu skarbowego.

Dyrektor Z.U.S. nie może natomiast prowadzić egzekucji w terenie. W tym celu wystawi dalszy tytuł wykonawczy i skieruje go do urzędu skarbowego wraz z wnioskiem o przeprowadzenie egzekucji ze środka, do którego nie jest uprawniony.

Prawo do zajęcia przez Z.U.S. zdeponowanej na rachunku urzędu nadwyżki wyklucza możliwość jej zajęcia przez urząd skarbowy. Nie może dojść do sytuacji, w której dwa organy egzekucyjne zajmują tą samą wierzytelność na tą samą zaległość.

Szerzej o Z.U.S.:
Z cyklu ocena wierzycieli: Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Adnotacja w sprawie zbiegu egzekucji (ADN)

Przepisy dotyczące zbiegu egzekucji zostały uregulowane Rozdziale 5 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (art. 62 i kolejne). Wynika z nich, że o zbiegu egzekucji jest mowa wówczas, gdy co najmniej dwa organy egzekucyjne skierują egzekucję do tej samej rzeczy albo prawa majątkowego. Od 30 lipca 2020 r. zrezygnowano z obowiązku przekazywania organowi egzekucyjnemu odpisów tytułów wykonawczych. Obecnie wszystkie informacje niezbędne do prowadzenia łącznej egzekucji przekazywane są organowi egzekucyjnemu w formie Adnotacji w sprawie zbiegu.

Zakres łącznego prowadzenia egzekucji po zbiegu egzekucji obejmuje wyłącznie egzekucję do rzeczy albo prawa majątkowego, do których nastąpił zbieg. Oznacza to, że egzekucję z majątku nieobjętego zbiegiem każdy z organów egzekucyjnych przeprowadza samodzielnie w ramach prowadzonego przez siebie postępowania egzekucyjnego.

Podobnie więc, jak w przypadku egzekucji prowadzonej na podstawie dalszych tytułów wykonawczych, organ egzekucyjny który przejął zbieg egzekucji, nie jest uprawniony do zaliczenia nadwyżki środków pieniężnych pozostałych po podziale kwoty uzyskanej z egzekucji na poczet należności, co do których prowadzi egzekucję na podstawie adnotacji w sprawie zbiegu.

Rada od Egzekutywnych

Zweryfikujcie akta egzekucyjne pod kątem prawidłowości podziału kwot uzyskanych w egzekucji.

Zwróćcie uwagę na formę zaliczenia ewentualnej nadwyżki (postanowienie, czy zajęcie).

Masz kłopot z egzekucją administracyjną?

Napisz do nas na kontakt@egzekutywni.pl

Bezpiecznej egzekucji życzy zespół egzekutywni.pl

Kontakt z autorem: +48 794 960 221

Może to Cię zainteresuje?

Czy wiesz, że...

Organ egzekucyjny nie może zatrzymać nadwyżki kwoty z egzekucji. Powinien ją zwrócić zobowiązanemu

Nadwyżka kwoty uzyskanej z egzekucji nie może być zajęta na „nowe” zaległości

Nadwyżka powstała w wyniku egzekucji nie jest nadpłatą w rozumieniu ustawy Ordynacja podatkowa

© Copyright by egzekutywni.pl

Serwis informacyjny z zakresu egzekucji administracyjnej. Publikacje nie mogą być traktowane jako czynności doradztwa podatkowego.