Zajęcie pustego rachunku

Pytanie od czytelnika

Czy zajęcie rachunku bankowego, na którym nie ma żadnych środków pieniężnych jest skuteczną czynnością egzekucyjną, która przerywa bieg terminu przedawnienia?

Posiadając, bądź też współposiadając rachunek bankowy, w sytuacji zastosowania przez organ egzekucyjny środka egzekucyjnego, bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany.

A co ze Spółdzielczymi Kasami Oszczędnościowo-Kredytowymi (SKOK)?

O tym za chwilę. Na początek trochę teorii:

Zgodnie z art. 1a pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej u.p.e.a.) czynnością egzekucyjną są wszelkie podejmowane przez organ egzekucyjny działania zmierzające do zastosowania lub zrealizowania środka egzekucyjnego.

Zgodnie z art. 1a pkt 18 u.p.e.a. zajęciem egzekucyjnym jest czynność organu egzekucyjnego, w wyniku której organ egzekucyjny nabywa prawo rozporządzania składnikiem majątkowym zobowiązanego w zakresie niezbędnym do wykonania obowiązku objętego tytułem wykonawczym.

Zgodnie z art. 1a pkt 12 u.p.e.a. środkiem egzekucyjnym jest, m.in., egzekucja z rachunków bankowych.

Tyle ustawa egzekucyjna.

W kwestii przedawnień zobowiązań podatkowych musimy odnieść się do ustawy Ordynacja podatkowa.

Zgodnie z art. 70. § 1. O.p. Zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Zgodnie z art. 70 § 4. Bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany wskutek zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny.

Zagadnienie przerwania biegu przedawnienia w sytuacji braku środków pieniężnych na zajętym rachunku bankowym wielokrotnie było procedowane przed sądami administracyjnymi. Tym sposobem ugruntowała się jednolita linia orzecznicza sądów administracyjnych.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie III SA/Wa 1278/18:

Okoliczność braku środków pieniężnych na zajętym rachunku bankowym nie ma żadnego znaczenia dla skuteczności przerwania biegu terminu przedawnienia (…) Zgodnie z regulacją art. 80 u.p.e.a. samo zajęcie rachunku bankowego bez wątpienia pozbawia dłużnika możliwości korzystania zgodnie z jego wolą z ewentualnych środków, które wpłyną na ten rachunek. Organ egzekucyjny, zajmując wierzytelność wstępuje w prawa i obowiązki zobowiązanego. Przy takim zajęciu dłużnikowi nie wolno wypłacać zobowiązanemu zajętej kwoty, lecz jest on zobowiązany do jej przekazania organowi egzekucyjnemu na pokrycie egzekwowanej należności. Zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego jest dokonane z chwilą doręczenia bankowi zawiadomienia o zajęciu, natomiast konieczną przesłanką warunkującą skuteczność tego środka jest zawiadomienie o jego zastosowaniu, zobowiązanego.

Sądy administracyjne podkreślają w swych orzeczeniach, że ustawodawca w żadnym przepisie nie ustanawia wymogu posiadania przez dłużnika środków na rachunku bankowym dla skuteczności tego zajęcia, a jedynie wymaga zastosowania środka uniemożliwiającego dłużnikowi swobodne korzystanie z rachunku bankowego i ewentualnych przyszłych środków na tym rachunku.

Widać więc, że kwestia przedawnienia w sytuacji braku środków na rachunku, jest dla sądów administracyjnych precyzyjnie uregulowana przepisami prawa. W tej sytuacji trudno polemizować z ich stanowiskiem.

Pozostając przy przypadku zajęcia pustego rachunku warto zwrócić uwagę na problematykę kosztów egzekucyjnych.  Tu już sądy administracyjne zdecydowanie podważają zapisy ustawy egzekucyjnej.

Wyrok NSA z 06.04.2017 r. nr II FSK 693/15:

W sytuacji, gdy na zajętym rachunku bankowym nie ma środków pieniężnych, organ egzekucyjny nie powinien naliczać za tę czynność kosztów egzekucyjnych.

Do 19 lutego 2021 r. – 5% sumy egzekwowanej kwoty.

Zdaniem NSA, opłata ta może być pobierana wówczas, gdy nastąpi faktyczne zajęcie pieniędzy (w art. 64 § 1 pkt 1 u.p.e.a. mowa o zajęciu wierzytelności pieniężnej) a nie pustego rachunku.

W sytuacji zajęcia pustego rachunku, Naczelny Sąd Administracyjny stoi na stanowisku, że zajęciu podlega wierzytelność pieniężna posiadacza rachunku wobec banku nie zaś sam rachunek bankowy, jako narzędzie oszczędnościowo – rozliczeniowe. Dopiero z chwilą, gdy wpłyną środki pieniężne na rachunek bankowy, stają się wierzytelnością przysługującą właścicielowi rachunku bankowego wobec banku. W tym momencie następuje faktyczne zajęcie wierzytelności pieniężnych. Przepisy ustawy egzekucyjnej nie przewidują opłat za zajęcie rachunku bankowego, a jedynie za zajęcie wierzytelności pieniężnych.

Sprawą zajął się również Trybunał Konstytucyjny, który w wyroku z dnia 28 czerwca 2016 r., sygn. akt SK 31/14 uznał za niezgodny z Konstytucją RP art. 64 § 1 pkt 4 i § 6 u.p.e.a. w kwestii naliczenia kosztów egzekucyjnych gdy w wyniku zajęcia rachunku bankowego nie uzyskano żadnej kwoty.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego niezgodność ww. przepisu z Konstytucją RP polegała na braku określenia maksymalnej wysokości opłaty za dokonane czynności egzekucyjne.

Pisaliśmy o tym w artykule Miarkowanie kosztów egzekucyjnych – czyli niezgodność ustawy egzekucyjnej z Konstytucją.

Przepisy dotyczące kosztów i opłat naliczanych w postępowaniu egzekucyjnym w administracji niebawem ulegną dużej zmianie.

Od 20 lutego 2021 r. wejdzie w życie znowelizowany art. 64 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji zgodnie z którym opłata manipulacyjna wynosić będzie 40 zł, a w przypadku wszczęcia egzekucji administracyjnej - 100 zł. Opłata egzekucyjna wyniesie 10% wyegzekwowanych środków pieniężnych pomniejszonych o koszty egzekucyjne. Maksymalna wysokość opłaty egzekucyjnej zostanie ograniczona do 40 000 zł.

A co ze Spółdzielczymi Kasami Oszczędnościowo-Kredytowymi (SKOK)?

Nie mamy dobrej wiadomości. Zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego może być skierowane do banków (w tym spółdzielczych) oraz SKOKów.

Wciąż jednak istnieją produkty pozwalające na deponowanie środków pieniężnych oraz korzystanie z kart płatniczych, które są poza zasięgiem organów egzekucyjnych.

Potrzebujesz więcej informacji na temat egzekucji z rachunku bankowego?

Napisz do nas na kontakt@egzekutywni.pl

Bezpiecznej egzekucji życzy zespół egzekutywni.pl

Kontakt z autorem: +48 794 960 221

Może to Cię zainteresuje?

Czy wiesz, że...

Zajęcie będzie skuteczne nawet w przypadku gdy nasz rachunek bankowy nie wykazuje obrotów. Warto więc pozamykać zbędne rachunki bankowe. Unikniemy dodatkowych kłopotów.

O zajęciu rachunku bankowego dowiemy się od banku, który zablokuje nasz rachunek. Zawiadomienie o zajęciu urząd skarbowy wyśle do nas dopiero po kilku dniach.

Od 20 lutego 2021 r. opłata manipulacyjna wzrośnie z 1,40 zł. do 100 zł.

© Copyright by egzekutywni.pl

Serwis informacyjny z zakresu egzekucji administracyjnej. Publikacje nie mogą być traktowane jako czynności doradztwa podatkowego.