Przegląd zmian w ustawie egzekucyjnej Część I 

Z dniem 30 lipca 2020 r. wchodzi w życie większość zmian zawartych w ustawie z dnia 11 września 2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw.

Zmian jest dużo i są na tyle istotne, że pracownicy komórek egzekucyjnych będą zmuszeni uczyć się ustawy na nowo.

Przegląd zmian w ustawie egzekucyjnej postanowiliśmy podzielić na dwie części.

Część I

Ogólne zasady prowadzenia egzekucji

Do postępowań egzekucyjnych wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej stosuje się przepisy dotychczasowe.

Wszczęcie postępowania egzekucyjnego następuje z dniem:

Wierzyciel obcy – dzień wpływu tytułu wykonawczego do organu egzekucyjnego.

Wierzyciel własny (Naczelnik) – dzień wystawienia tytułu wykonawczego.

Obowiązek zawiadomienia o zmianie miejsca zamieszkania

Art. 36 § 3 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej u.p.e.a.) – w przypadku niewykonania w całości obowiązku podlegającego egzekucji administracyjnej zobowiązany ma obowiązek niezwłocznie zawiadomić o zmianie adresu miejsca zamieszkania lub siedziby:

wierzyciela – po doręczeniu upomnienia;

organ egzekucyjny – po doręczeniu odpisu tytułu wykonawczego.

W przypadku niezawiadomienia o zmianie adresu zamieszkania lub siedziby doręczenie pisma wierzyciela lub organu egzekucyjnego pod dotychczasowym adresem jest skuteczne.

Nowe pouczenie w upomnieniu wysyłanym przez wierzyciela:

Art. 15 § 1a u.p.e.a. - upomnienie zawiera pouczenie, że w przypadku niewykonania w całości obowiązku w terminie 7 dni od dnia doręczenia upomnienia, zobowiązany ma obowiązek zawiadomienia wierzyciela, a po doręczeniu odpisu tytułu wykonawczego – również organu egzekucyjnego, o zmianie adresu jego zamieszkania lub siedziby.

Modyfikacja pouczenia w tytule wykonawczym co do skutków niezawiadomienia o zmianie adresu zamieszkania lub siedziby.

Złożenie oświadczenia przez zobowiązanego

Art. 37b § 1 u.p.e.a. - możliwość wezwania zobowiązanego do złożenia - w zakresie niezbędnym do wszczęcia lub prowadzenia egzekucji - oświadczenia o posiadanym majątku i źródłach dochodu oraz o prawdziwości i zupełności tego oświadczenia.

Oświadczenie składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia, w wyznaczonym terminie, pisemnie lub ustnie do protokołu.

Wezwanie musi zawierać pouczenie o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia oraz informacje umożliwiające złożenie prawdziwego i zupełnego oświadczenia o posiadanym majątku.

Właściwość miejscowa – drobna zmiana

Art. 22 u.p.e.a. - właściwość miejscową ustala się według miejsca zamieszkania lub siedziby zobowiązanego.

Jeżeli znany przed wszczęciem egzekucji majątek zobowiązanego lub większa jego część nie znajduje się terenie działania ustalonego zgodnie z § 2, właściwość miejscową organu egzekucyjnego niebędącego naczelnikiem urzędu skarbowego lub dyrektorem oddziału ZUS ustala się według miejsca położenia składników tego majątku.

W przypadku zmiany właściwości miejscowej organu egzekucyjnego czynności podjęte przez organ egzekucyjny przed uzyskaniem informacji o tej zmianie są skuteczne.

Przekazanie tytułów wykonawczych do organu egzekucyjnego:

Przeniesiono do ustawy egzekucyjnej przepisów rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie postępowania wierzycieli należności pieniężnych.

Art. 26 § 1e u.p.e.a. wraz z wnioskiem egzekucyjnym i tytułami wykonawczymi wierzyciel przekazuje do organu egzekucyjnego informację zawierającą dane wskazane w pkt 1 – 8 tego przepisu (głównie informacje o posiadanym majątku zobowiązanego)

Art. 32aa u.p.e.a. - obowiązki informacyjne wierzyciela.

Zmiana treści tytułu wykonawczego:

Art. 27 § 1b u.p.e.a. - tytuł wykonawczy wystawiony przez wierzyciela własnego może nie zawierać podpisu osoby upoważnionej do działania w imieniu wierzyciela. Nadanie klauzuli o skierowaniu tytułu wykonawczego do egzekucji administracyjnej uznaje się za podpisanie tego tytułu przez osobę upoważnioną do działania w imieniu wierzyciela.

Egzekucja z majątku wspólnego

Nowe art.: 27e-27j u.p.e.a. regulujące kwestie egzekucji z majątku wspólnego małżonków, w sytuacji gdy tylko jeden z nich jest zobowiązanym.

Podstawą do prowadzenia egzekucji z majątku osobistego i majątku wspólnego jest tytuł wykonawczy wystawiony na zobowiązanego. Odpis tytułu wykonawczego doręcza się wyłącznie zobowiązanemu.

Ważna zmiana

Zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej lub wystąpienie innego zdarzenia skutkującego ograniczeniem, zniesieniem, wyłączeniem lub ustaniem odpowiedzialności zobowiązanego, uznaje się za bezskuteczne do składnika majątkowego, który wchodziłby w skład majątku wspólnego, gdyby nie zawarto tej umowy małżeńskiej lub nie wystąpiło takie zdarzenie prawne.

Sprzeciw

Nowe narzędzie przysługujące małżonkowi zobowiązanego w sprawie odpowiedzialności majątkiem wspólnym. Podstawą sprzeciwu może być ograniczenie, zniesienie, wyłączenie lub ustanie odpowiedzialności całością albo częścią majątku wspólnego.

Uchybienie terminu

Aart. 17 § 1c u.p.e.a. - Organ egzekucyjny stwierdza w drodze postanowienia uchybienie terminu do wniesienia skargi, wniosku lub innego podania, którego wniesienie jest ograniczone terminem. Na postanowienie przysługuje zażalenie.

Terminy, do których zastosowanie będzie miał powyższy przepis:

• złożenie przez wierzyciela wniosku o wydanie postanowienia o nieprzystąpieniu do egzekucji -14 dni,
• złożenie skargi na czynność egzekucyjną - 7 dni,
• złożenie przez zobowiązanego wniosku o wydanie zawiadomienia o wysokości kosztów egzekucyjnych - 6 miesięcy,
• złożenie wniosku przez zobowiązanego lub wierzyciela o wydanie postanowienia w sprawie kosztów egzekucyjnych -14 dni,
• złożenie skargi na dokonane przez pracownika oszacowanie wartości zajętej ruchomości -7 dni,
• złożenie przez dozorcę zajętej ruchomości wniosku o zwrot wydatków i wynagrodzenia - miesiąc od dnia ustania dozoru,
• złożenie skargi na naruszenie przepisów o przeprowadzeniu licytacji - 7 dni.

Zarzuty

Art. 33 § 1 - u.p.e.a. Zarzuty wnosi się do wierzyciela za pośrednictwem organu egzekucyjnego.

Zarzuty powinny określać istotę i zakres żądania oraz dowody uzasadniające to żądanie.

Zmianie uległy również podstawy do złożenia zarzutów:

• nieistnienie obowiązku,
• określenie obowiązku niezgodnie z treścią obowiązku wynikającego z orzeczenia, dokumentu lub przepisu prawa,
• błąd co do osoby zobowiązanego,
• brak uprzedniego doręczenia zobowiązanemu upomnienia,
• wygaśnięcie obowiązku w całości lub w części,
• brak wymagalności obowiązku w przypadku odroczenia terminu wykonania obowiązku, rozłożenia spłaty należności pieniężnej, wystąpienia innej przyczyny.

Ważna zmiana, to termin do wniesienia zarzutów - można je składać wielokrotnie w trakcie postępowania egzekucyjnego, w terminach:

• 30 dni od dnia wyegzekwowania w całości obowiązku, kosztów upomnienia i kosztów egzekucyjnych,
• do dnia zapłaty w całości należności pieniężnej, odsetek za zwłokę, kosztów upomnienia i kosztów egzekucyjnych,
• w terminie 7 dni od dnia doręczenia zobowiązanemu postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego w całości lub części.

Umorzenie postępowania egzekucyjnego

Art. 59 u.p.e.a. - postępowanie egzekucyjne umarza się w całości albo w części w przypadku:

• niedopuszczalności egzekucji administracyjnej, w tym ze względu na zobowiązanego;
• niewykonalności obowiązku o charakterze niepieniężnym;
• niespełnienia w tytule wykonawczym wymogów określonych w art. 27;
• śmierci zobowiązanego, gdy obowiązek jest ściśle związany z zobowiązanym, lub też nie jest ściśle związany z zobowiązanym, a egzekucja jest prowadzona wyłącznie z prawa majątkowego, które wygasło wskutek śmierci zobowiązanego;
• gdy postępowanie egzekucyjne zawieszone na żądanie wierzyciela nie zostało podjęte przed upływem 12 miesięcy od dnia zgłoszenia tego żądania;
• gdy z wnioskiem o umorzenie postępowania egzekucyjnego wystąpi wierzyciel;
• gdy odrębne ustawy tak stanowią.

Wprowadzono zmianę polegającą na tym, że w każdym przypadku umorzenie postępowania egzekucyjnego powoduje uchylenie czynności egzekucyjnych.

Skarga na czynność egzekucyjną

Art. 54 § 1 u.p.e.a. - zobowiązanemu przysługuje skarga na czynność egzekucyjną organu egzekucyjnego. Zrezygnowano tym samym z zapisu o możliwości wniesienia skargi na czynności egzekutora, z uwagi na fakt, że egzekutor czy inny pracownik organu egzekucyjnego działa w imieniu i z upoważnienia organu egzekucyjnego, więc wymienianie w przepisie pracownika organu egzekucyjnego jest niecelowe.

Doprecyzowano podstawy do wniesienia skargi na czynność egzekucyjną, tj.:

• dokonanie czynności egzekucyjnej z naruszeniem ustawy,
• zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego, w ramach którego dokonano czynności egzekucyjnej.

Nowy termin do złożenia skargi – 7 dni od dnia doręczenia zobowiązanemu odpisu dokumentu stanowiącego podstawę dokonania zaskarżonej czynności egzekucyjnej.

Uwaga

istnieje możliwość wstrzymania przez organ egzekucyjny w uzasadnionych przypadkach dalszej realizacji środka egzekucyjnego, w ramach którego dokonano zaskarżonej czynności egzekucyjnej do dnia, w którym postanowienie w sprawie skargi na czynność egzekucyjną stało się ostateczne.

Dotychczasowe przepisy przewidywały możliwość wstrzymania całego postępowania egzekucyjnego, przy czym mógł tego dokonać również organ nadzoru.

Skarga na przewlekłość postępowania egzekucyjnego

Art. 54a u.p.e.a. porządkuje kwestie dotyczące skargi na przewlekłość postępowania egzekucyjnego:

Zobowiązanemu, wierzycielowi niebędącemu organem egzekucyjnym, podmiotowi, którego interes prawny lub faktyczny został naruszony w wyniku niewykonania obowiązku, oraz organowi zainteresowanemu wykonaniu obowiązku przysługuje skarga na przewlekłość postępowania egzekucyjnego.

Uchylenie czynności egzekucyjnej

Art. 54b § 2 u.p.e.a. Organ egzekucyjny może uchylić czynność egzekucyjną, gdy:

• dalsza realizacja zastosowanego środka egzekucyjnego, w ramach którego dokonano tej czynności egzekucyjnej jest niecelowa, nie doprowadzi bezpośrednio do wyegzekwowania środków pieniężnych przewyższających koszty egzekucyjne, lub powoduje niewspółmierne trudności lub wydatki egzekucyjne w stosunku do środków pieniężnych, które mogą być wyegzekwowane,
• wyegzekwowanie należności pieniężnej, odsetek z tytułu niezapłacenia jej w terminie, kosztów upomnienia i kosztów egzekucyjnych jest możliwe poprzez zastosowanie lub realizację innego środka egzekucyjnego, mniej uciążliwego dla zobowiązanego, lub umożliwiającego wyegzekwowanie tych należności w krótszym czasie.

W przypadku fakultatywnego uchylenia czynności pozostają w mocy skutki związane z zastosowaniem środka egzekucyjnego, w ramach którego dokonano uchylonej czynności egzekucyjnej.

Oznacza to, że mimo ich uchylenia, będą traktowane jako środki przerywające bieg terminu przedawnienia.

Organ egzekucyjny niezwłocznie zawiadamia zobowiązanego i dłużnika zajętej wierzytelności o uchyleniu czynności egzekucyjnej w całości lub części.

Zawieszenie postępowania egzekucyjnego

Usankcjonowano możliwość rozpatrywania skarg, wniosków lub innych pism w trakcie zawieszonego postępowania egzekucyjnego. Wyjątkiem jest śmierć zobowiązanego oraz utrata zdolności do czynności prawnych.

Część drugą znajdziesz tutaj...

Nie wyczerpaliśmy tematu? Potrzebujesz więcej informacji o egzekucji administracyjnej?

Napisz do nas na kontakt@egzekutywni.pl

Bezpiecznej egzekucji życzy zespół egzekutywni.pl

Może to Cię zainteresuje?

© Copyright by egzekutywni.pl

Serwis informacyjny z zakresu egzekucji administracyjnej. Publikacje nie mogą być traktowane jako czynności doradztwa podatkowego.