Miarkowanie kosztów – Tezy z wyroków

Artykuł archiwalny.

Stan prawny do 19.02.2021 r.

Stosując się do zaleceń Trybunału Konstytucyjnego, ustawą z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (dalej ustawa zmieniająca) wprowadzono nowy sposób naliczania i poboru opłat egzekucyjnych.
Zgodnie z art. 7 i art. 8 ustawy zmieniającej dotychczas naliczone a niewyegzekwowane koszty egzekucyjne podlegają ograniczeniom obowiązującym w zmienionym art. 64 u.p.e.a.

Nie wszystkie urzędy prawidłowo przeliczyły koszty egzekucyjne. Wciąż są prowadzone egzekucje w "starych" sprawach, dlatego też pozostawiamy ten artykuł w niezmienionej formie.

Organ egzekucyjny w egzekucji należności pieniężnych za dokonane czynności egzekucyjne pobiera opłaty. Ich wysokość reguluje art. 64 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej u.p.e.a.) Kłopot w tym, że ustawodawca nie określił ich górnej granicy.

Taką sprawą zajął się Trybunał Konstytucyjny, który wyrokiem z dnia 28 czerwca 2016 r. Sygn. akt SK 31/14 orzekł o niezgodności art. 64 ustawy egzekucyjnej, w zakresie braku maksymalnej wysokości opłat egzekucyjnych, z art. 31 ust. 3 Konstytucji.

Trybunał stwierdził:

brak określenia górnej granicy opłaty, o której mowa w art. 64 § 1 pkt 4 u.p.e.a. oraz opłaty manipulacyjnej powoduje, że w pewnych warunkach (w wypadku należności o znacznej wartości) następuje całkowite wręcz zerwanie związku między świadczeniem organu egzekucyjnego a wysokością ponoszonych za dokonanie tych czynności opłat. Opłaty te nie są wtedy formą zryczałtowanego wynagrodzenia organu prowadzącego egzekucję za podejmowane czynności, ale z perspektywy dłużnika stają się jedynie dodatkową sankcją pieniężną.

Jak wyrok Trybunału wpłynął na orzecznictwo sądowe?

Miarkowanie wysokości opłat egzekucyjnych Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 7 listopada 2018r. I SA/Sz 560/18 (LEX nr 2585697)

Teza

Wysokość opłat w egzekucji jest nierozerwalnie związana z zapewnieniem właściwej równowagi między interesem społecznym polegającym na odzyskaniu wydatków poniesionych na prowadzenie postępowania egzekucyjnego w celu wyegzekwowania wymagalnych obowiązków, a ochroną drugiej strony tego postępowania (zobowiązanej) przed nadmiernym fiskalizmem państwa. Stosunek wysokości kosztów egzekucyjnych, za podjęcie których opłaty te zostały naliczone, powinien pozostawać w racjonalnej zależności.

W tej sprawie sąd uznał zarzuty skargi zobowiązanej, w części dotyczącej uzasadnienia ustalenia kosztów egzekucyjnych za zasadne, i uchylił zaskarżone postanowienie.

Sąd nakazał organom administracji skarbowej ponownie rozpoznać sprawę, wyjaśniając stan faktyczny sprawy w zakresie rzeczywistych kosztów egzekucyjnych poniesionych przez organ egzekucyjny oraz uargumentować stanowisko w spornej kwestii.

Określenie wysokości kosztów egzekucyjnych przy zajęciu wierzytelności z rachunków bankowych. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 9 maja 2018r. I SA/Bk 173/18 (LEX nr 2501051)

Teza

Błędne jest stanowisko, że skutek zakresowego wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 czerwca 2016 r. w sprawie SK 31/14 jest taki, iż obowiązują jedynie stawki minimalne i tylko one mogą być stosowane przez organ.

W tej sprawie, zdaniem strony skarżącej, na obecną chwilę jedyną opłatą za czynności egzekucyjne, którą organy mogą stosować jest kwota 4 zł 20 gr jako określona ustawowo kwota minimalna.

Sąd nie podzielił tego stanowiska, powołał się przy tym na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 marca 2018 r. w sprawie o sygnaturze akt. II FSK 2206/17 z którego wynika, że błędne jest stanowisko, iż obowiązują jedynie stawki minimalne i tylko one mogą być stosowane przez organ.

Sąd stwierdził, że prawidłowo miarkowano koszty egzekucji, kierując się zasadą proporcjonalności stawek maksymalnych, uwzględniając jednocześnie stawki procentowe dla poszczególnych rodzajów zajęć egzekucyjnych.

Należy dodać, że w tej sprawie przedmiotem skargi była stosunkowo niewysoka kwota kosztów egzekucyjnych – 2849,90 zł.

Określenie wysokości kosztów egzekucyjnych. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 stycznia 2020r. nr II FSK 869/18 (LEX nr 2777756)

Teza

Organy stosujące prawo muszą tak określać wysokość kosztów egzekucyjnych, aby nie można było zarzucić im naruszenia standardów określonych w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 28 czerwca 2016 r., sygn. akt SK 31/14.

W tej sprawie Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w sprawie ze skargi zobowiązanej na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w przedmiocie ustalenia wysokości kosztów egzekucyjnych.

Uwzględniając zatem powyższe uwagi

za prawidłowy należy uznać pogląd, że do czasu nowelizacji ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji konieczne jest takie stosowanie tych przepisów, aby można je było uznać za konstytucyjne w świetle wyroku Trybunału.

Dopóki jednak ustawodawca tego nie uczyni, organy stosujące prawo muszą tak określać wysokość kosztów egzekucyjnych, aby nie można było zarzucić im naruszenia standardów określonych w omawianym wyroku.

Zadaniem organów jest więc określenie, czy ustalone koszty egzekucyjne na podstawie stawek procentowych wskazanych w szczególności w przepisach art. 64 § 1 pkt 4 i § 6 u.p.e.a. przystają do wzorców konstytucyjnych wynikających z art. 64 ust. 1 i art. 84 Konstytucji, a jeśli nie, to w jakim zakresie należy dokonać ich miarkowania z uwzględnieniem zasady bezpośredniego stosowania przepisów Konstytucji (art. 8 ust. 2).

Chcesz sprawdzić swoją egzekucję?

Napisz do nas na kontakt@egzekutywni.pl

Bezpiecznej egzekucji życzy zespół egzekutywni.pl

Kontakt z autorem: +48 794 960 221

Może to Cię zainteresuje?

Czy wiesz, że...

Miarkowanie kosztów egzekucyjnym miało "pogodzić" ustawę egzekucyjną z Konstytucją.

Bez wyroku sądu administracyjnego organ egzekucyjny nie może samodzielnie stosować zasady miarkowania kosztów egzekucyjnych.

Brak określenia górnej granicy kosztów egzekucyjnych powoduje, że stają się one dodatkową sankcją pieniężną bez związku z nakładem pracy, poniesionym przez organ egzekucyjny, w celu wyegzekwowania należności.

© Copyright by egzekutywni.pl

Serwis informacyjny z zakresu egzekucji administracyjnej. Publikacje nie mogą być traktowane jako czynności doradztwa podatkowego.