Koszty egzekucyjne

UWAGA artykuł archiwalny

20 lutego 2021 r. wszedł w życie zmieniony artykuł 64 u.p.e.a. zgodnie z którym:

• Opłata manipulacyjna wynosi od 40 do 100 zł. Jej wysokość jest uzależniona od stopnia zaawansowania egzekucji.

• Opłata egzekucyjna wynosi 10% wyegzekwowanych środków pieniężnych. Nie więcej, niż 40 000 zł.

W przypadku samodzielnej wpłaty do organu egzekucyjnego lub wierzyciela, po wszczęciu egzekucji administracyjnej, opłata egzekucyjna wynosi 5% uzyskanych w ten sposób środków pieniężnych. Nie więcej, niż 20 000 zł.

Szerzej o zmianach:

Ważne zmiany w naliczaniu kosztów egzekucyjnych

Poniższy tekst pozostawiamy w niezmienionej formie. Uznajemy, że będzie on pomocny przy analizie akt egzekucji wszczętych przed 20 lutego 2021 r.

Działania organu egzekucyjnego nierozerwalnie łączą się z kosztami egzekucyjnymi. Co do zasady obciążany jest nimi zarówno wierzyciel, jak i zobowiązany. Warto więc zapoznać się cennikiem, jaki przygotował dla nas ustawodawca.

Co zrobić, by za wiele nie stracić?

Zacznijmy od przepisów.

Zgodnie z art 26 § 5 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej u.p.e.a.) wszczęcie egzekucji administracyjnej następuje z chwilą:

• doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego,

• doręczenia dłużnikowi zajętej wierzytelności zawiadomienia o zajęciu wierzytelności lub innego prawa majątkowego, jeżeli to doręczenie nastąpiło przed doręczeniem zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego,

• podpisania protokołu zajęcia ruchomości przez pracownika obsługującego organ egzekucyjny, jeżeli to podpisanie nastąpiło przed doręczeniem zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego,

• wpisu w księdze wieczystej o wszczęciu egzekucji z nieruchomości do zbioru dokumentów, jeżeli ten wpis lub to złożenie nastąpiło przed doręczeniem zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego.

Artykuł 64 u.p.e.a. reguluje natomiast wysokość pobieranych opłat za dokonane czynności egzekucyjne:

• Opłata manipulacyjna - 1 % kwoty egzekwowanych należności, nie mnie niż 1,40 zł. Obowiązek jej uiszczenia powstaje z chwilą doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego. Jeżeli pierwszą czynnością egzekucyjną jest zajęcie wierzytelności pieniężnej lub innego prawa majątkowego u dłużnika zajętej wierzytelności obowiązek uiszczenia opłaty manipulacyjnej powstaje równocześnie z obowiązkiem uiszczenia opłaty za zajęcie.

• Opłata za pobranie pieniędzy na miejscu u zobowiązanego (w miejscu zamieszkania lub w siedzibie działalności) – 5 % nie mniej niż 2,50 zł.

• Opłata za zajęcie świadczenia z ubezpieczenia społecznego – 4 % nie mniej niż 2,50 zł.

• Opłata za zajęcie wynagrodzenia za pracę – 4 % nie mniej niż 2,50 zł.

• Opłata za zajęcie innych wierzytelności pieniężnych lub praw majątkowych – 5 % nie mniej niż 2,50 zł.

• Opłata za zajęcie ruchomości – 6% nie mniej niż 6,80 zł.

• Opłata za zajęcie nieruchomości – 8 % nie więcej niż 34 200 zł.

Katalog kosztów egzekucyjnych jest dłuższy, w głównej mierze związany z egzekucją majątku ruchomego oraz nieruchomości.

Przyglądając się kosztom egzekucyjnym możemy zauważyć, że normująca je ustawa egzekucyjna jest dość "wiekowa". Pochodzi z 1966 r. i mimo wielokrotnych nowelizacji, niektóre przepisy nie przystają do rzeczywistości.

Za przykład niech posłuży art. 64 § 6 u.p.e.a. dotyczący opłaty manipulacyjnej. Jej wysokość maksymalna jest nieograniczona (co wzbudza pewne kontrowersje) natomiast wysokość minimalna została określona na poziomie 1,40 zł. Celem opłaty manipulacyjnej jest pokrycie zwrotu wydatków za wszystkie czynności manipulacyjne związane ze stosowaniem środków egzekucyjnych. Co można za 1,40 zł.? przyznaję, nie wiem. Można natomiast jeszcze zwiększyć dramatyzm sytuacji i dodać minimalne koszty zajęcia wynagrodzenia za pracę na poziomie 2,50 zł. Organ egzekucyjny naliczy zatem 3,90 zł. kosztów egzekucyjnych za wyegzekwowanie zaległości objętej tytułem wykonawczym wystawionym na kwotę 50 zł. Czyżby przyjazne państwo?

Stosunkowo tanio kosztuje również wizyta poborcy w naszym domu. Za spisanie protokołu o stanie majątkowym zapłacimy 10% dochodzonej należności, nie więcej jednak, niż 3 zł.

Na tym dobre wiadomości się kończą.

Dużo więcej kontrowersji budzi tematyka kosztów egzekucyjnych, które mogą znacznie zwiększyć egzekwowaną należność.

Przy braku górnego pułapu i większych niż 50 zł. zaległościach przyjaźń się kończy. Na szczęście, jeszcze, mamy przyjazne podatnikom sądy.

Interesujący, z punktu widzenia zobowiązanego w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym, wydaje się pogląd wyrażony w wyroku NSA z 06.04.2017 r. nr II FSK 693/15 z którego wynika, że:

w sytuacji, gdy na zajętym rachunku bankowym nie ma środków pieniężnych, organ egzekucyjny nie powinien naliczać za tę czynność kosztów egzekucyjnych.

Przypomnijmy – 5% sumy egzekwowanej kwoty.

Zdaniem sądu, opłata ta może być pobierana wówczas, gdy nastąpi faktyczne zajęcie pieniędzy (w art. 64 § 1 pkt 1 u.p.e.a. mowa o zajęciu wierzytelności pieniężnej) a nie pustego rachunku. Niestety, system informatyczny, jakim posługują się administracyjne organy egzekucyjne, nalicza koszty egzekucyjne za zajęcie wierzytelności z chwilą wprowadzenia daty odbioru zawiadomienia o zajęciu przez bank. Na tym etapie zobowiązany nic nie straci. Jeżeli na zajętym rachunku nie pojawią się żadne środki pieniężne a organ egzekucyjny nie zajmie innego majątku, można się spodziewać, że postępowanie egzekucyjne zostanie umorzone. W gorszej sytuacji znajdzie się wierzyciel, którego organ egzekucyjny obciąży powstałymi w wyniku zajęcia kosztami egzekucyjnymi.

Załóżmy jednak, że posiadamy zadłużenie w łącznej wysokości 100 tys. zł.

Organ egzekucyjny zajmie nam rachunek bankowy, którego saldo wynosi 0 zł. Powstaną koszty egzekucyjne w wysokości 5 tys. (100 tys. x 5%). Następnie, nasze konto zostanie zasilone kwotą 50 zł. Bank przystąpi do realizacji zajęcia - przekaże 50 zł. na rachunek organu egzekucyjnego. Powyższa kwota zostanie zarachowana na poczet naliczonych kosztów egzekucyjnych. Wszystko zgodnie z prawem. Tyle tylko, że tak przeprowadzona egzekucja w żaden sposób nie wpłynie na zmniejszenie zadłużenia a powstałe koszty egzekucyjne będą niewspółmierne do efektów egzekucji.

Na szczęście Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 28.06.2016 r. SK 31/14 zwrócił uwagę na konieczność stosowania proporcjonalności między wysokością opłat za czynności egzekucyjne a kwotą uzyskaną w wyniku tych czynności.

Tematowi proporcji nasza Poradnia poświęciła odrębny artykuł.

Innym, istotnym poglądem wynikającym z powołanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego jest teza, że koszty egzekucyjne nie powinny być naliczane w przypadku dobrowolnej wpłaty zobowiązanego. Mogą się one ograniczyć do minimalnej wysokości opłaty manipulacyjnej tj. 1,40 zł. Wracając do naszego przykładu, różnica dość znaczna.

Trudno oczekiwać, by urzędy skarbowe samodzielnie weryfikowały prowadzone egzekucje pod kątem zaleceń Trybunału Konstytucyjnego. Możemy jednak przypuszczać, że jeżeli znajdziemy się w sytuacji wpisującej się w te poglądy prawne, sądy administracyjne będą po naszej stronie.

Istotnym i nie budzącym kontrowersji przepisem jest art. 64 § 4 z którego wynika, że opłaty za zajęcia pobiera się tylko raz w toku postępowania egzekucyjnego, chociażby takie same czynności były następnie ponawiane. Oznacza to, że jeżeli organ egzekucyjny zajmie nam rachunki bankowe w dwóch różnych bankach, to nie poniesiemy kosztów egzekucyjnych w podwójnej wysokości.

Bezsporny jest również art. 64 § 2 ustawy egzekucyjnej z którego wynika, że opłata za czynność egzekucyjną może być pobrana tylko w przypadku, jeżeli organ egzekucyjny, nie później niż po upływie 14 dni, nadał w placówce pocztowej, lub doręczył osobiście, odpis tytułu wykonawczego lub zawiadomienie o zajęciu prawa majątkowego. Organy egzekucyjne często opóźniają wysyłkę zawiadomień o zajęciu kierowaną do zobowiązanego, mogą więc nie dochować tego terminu.

Na koniec warto jeszcze nadmienić, że organ egzekucyjny może nas obciążyć wydatkami egzekucyjnymi. Będą to koszty poniesione przez organ egzekucyjny w związku z prowadzeniem egzekucji. Jak wynika z praktyki zawodowej, nie wszystkie organy egzekucyjne obciążają zobowiązanych wydatkami egzekucyjnymi. Wszystko zależy od wewnętrznej polityki urzędu i woli egzekutora. Art. 64b u.p.e.a. zawiera katalog takich wydatków wśród których wyróżnia koszty przejazdu poborcy, ogłoszenia w prasie, należności świadków, biegłych i rzeczoznawców. Użyte w art. 64 b u.p.e.a. wyrażenie „w szczególności” oznacza, że katalog wydatków jest otwarty. Organ egzekucyjny powinien je właściwie udokumentować.

Tak więc, co zrobić, by za wiele nie stracić?

Przede wszystkim kontrolować egzekucję - mamy do tego prawo. Zawsze możemy żądać od organu egzekucyjnego udostępnienia akt egzekucyjnych, sporządzenia fotokopii. Możemy również poprosić o interesujące nas wydruki. 

W jaki sposób samodzielnie skontrolować akta egzekucyjne?

Zachęcamy do skorzystania z artykułów umieszczonych w naszej Poradni.

Zainteresował Cię ten artykuł? Chcesz wiedzieć więcej o egzekucji administracyjnej?

Napisz do nas na kontakt@egzekutywni.pl

Bezpiecznej egzekucji życzy zespół egzekutywni.pl

Kontakt z autorem: +48 794 960 221

Może to Cię zainteresuje?

Czy wiesz, że...

Obowiązek uiszczenia opłaty manipulacyjnej powstaje z chwilą doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego, lub doręczenia dłużnikowi zajętej wierzytelności zawiadomienia o zajęciu.

Poza kosztami egzekucyjnymi organ egzekucyjny może dodatkowo obciążyć nas wydatkami egzekucyjnymi.

W obecnym stanie prawnym nie ma przepisów ustalających maksymalną wysokość kosztów egzekucyjnych.

© Copyright by egzekutywni.pl

Serwis informacyjny z zakresu egzekucji administracyjnej. Publikacje nie mogą być traktowane jako czynności doradztwa podatkowego.