Kim jest wierzyciel w egzekucji administracyjnej?

Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej u.p.e.a.) definiuje wierzyciela, jako podmiot uprawniony do żądania wykonania obowiązku lub jego zabezpieczenia w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym.

Nie ulega wątpliwości, że interes wierzyciela zawsze będzie stał w kontrze do interesu zobowiązanego.  Rola wierzyciela w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym różni się od roli wierzyciela w postępowaniu cywilnym.

Zasadniczą różnicę stanowi adresat dochodzonej wierzytelności.

Tytuł wykonawczy cywilny jest z reguły tytułem egzekucyjnym zaopatrzonym przez sąd w klauzulę wykonalności. Wierzycielem jest osoba fizyczna lub osoba prawna a egzekucję prowadzi komornik sądowy. Wierzyciel cywilny wszczyna egzekucję "bo chce".

W administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym Tytuł Wykonawczy wystawia wierzyciel - uprawniony organ administracyjny a końcowym beneficjentem pozostaje Skarb Państwa lub Jednostka Samorządu Terytorialnego. Wierzyciel administracyjny wszczyna egzekucję "bo musi".

My zajmiemy się wierzycielem administracyjnym.

Prawa i obowiązki wierzyciela w egzekucji administracyjnej

Do 30 lipca 2020 r. uprawnienia i obowiązki wierzyciela w postępowaniu egzekucyjnym w administracji regulowało Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 30 grudnia 2015 r. w sprawie postępowania wierzycieli należności pieniężnych.
Obecnie jest to Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 lipca 2020 r. w sprawie postępowania wierzycieli należności pieniężnych.

Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie postępowania wierzycieli należności pieniężnych określa m.in.:

• formy działań informacyjnych, mających na celu dobrowolne wykonanie obowiązku (miękka egzekucja),

• postępowanie upominawcze (omawiana wcześniej zasada zagrożenia),

• zasady wystawiania tytułów wykonawczych,

• nadzór nad aktualizacją tytułów wykonawczych.

Miękka egzekucja ma na celu zwiększeniem dobrowolności wykonywania przez podatników nałożonych na nich zobowiązań.

Działania informacyjne w miękkiej egzekucji mogą być podejmowane przez telefon lub za pośrednictwem systemów teleinformatycznych.

Poza wymienionymi w rozporządzeniu uprawnieniami i obowiązkami, liczne regulacje dotyczące roli wierzyciela znajdziemy w ustawie egzekucyjnej.

W szczególności:

• zasada obowiązku prowadzenia egzekucji,

• prawo do zawieszenia postępowania egzekucyjnego,

• prawo do zaskarżania rozstrzygnięć organu egzekucyjnego,

• prawo do wydawania własnych rozstrzygnięć (zarzut w sprawie egzekucji administracyjnej),

• możliwość wniesienia skargi na bezczynność organu egzekucyjnego,

• obowiązki wierzyciela w zakresie ponoszenia kosztów egzekucyjnych.

Uprawnienia i obowiązki wierzyciela inaczej będą się kształtowały gdy wierzyciel podatkowy jest jednocześnie organem egzekucyjnym, i inaczej gdy funkcje te są rozdzielone.

Rola wierzyciela podatkowego jest związana działaniami organu egzekucyjnego, przez to w pewien sposób ograniczona – Naczelnik Urzędu Skarbowego nie będzie przecież sam siebie obciążał kosztami egzekucyjnymi, nie będzie również zaskarżał własnych rozstrzygnięć.

W drugim zaś przypadku, gdy wierzycielem jest obca jednostka budżetowa, pozostaje ona w pełnym, administracyjnoprawnym stosunku procesowym, a jej sytuacja jest typowa dla charakteru strony postępowania.

Zgodnie z art. 5 § 2 u.p.e.a. uprawnionym do żądania wykonania obowiązku jest również obce państwo.

W zakresie współpracy międzynarodowej przy dochodzeniu podatków, należności celnych i innych należności pieniężnych obowiązuje Rozporządzenie Wykonawcze Komisji (UE) 2017/1966 z dnia 28.10.2017 r. które uwzględnia dyrektywę Rady 2010/24/UE z dnia 16.03.2010 r. w sprawie wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności dotyczących podatków, ceł i innych obciążeń.

Ilość tytułów wykonawczych realizowanych na rzecz obcego państwa jest, jak dotąd, marginalna.

Za sprawą przepisów ustawy z dnia 11 września 2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw wierzyciel zyskał nowe prawa i obowiązki.

Obowiązek łączy się z zarzutami. 

Od 30 lipca 2020 r. zarzuty w sprawie egzekucji administracyjnej składamy, za pośrednictwem organu egzekucyjnego, do wierzyciela.

Komórki wierzycielskie urzędów skarbowych oraz ZUS radzą sobie z orzecznictwem w tym zakresie.
Gorzej pozostałymi wierzycielami. Czas wydawanych orzeczeń znacznie się wydłużył.

Uprawnieniem wierzyciela  jest nałożony na zobowiązanego obowiązek informacyjny.

W sytuacji, gdy otrzymamy upomnienie wzywające do zapłaty, mamy obowiązek niezwłocznego zawiadomienia wierzyciela o zmianie adresu miejsca zamieszkania lub siedziby.

To ważna zmiana, gdyż przy kolejnych tytułach wykonawczych trudno będzie podważyć skuteczność egzekucji powołując się na zarzut braku doręczenia zobowiązanemu upomnienia.

Potrzebujesz więcej informacji na temat działań wierzyciela? Uważasz, że artykuł jest nieaktualny?

Napisz do nas na kontakt@egzekutywni.pl 

Bezpiecznej egzekucji życzy zespół egzekutywni.pl

Kontakt z autorem: +48 794 960 221

Może to Cię zainteresuje?

Czy wiesz, że...

Miękka egzekucja - to przede wszystkim działania informacyjne podejmowane przez telefon.

Wierzyciel po otrzymaniu postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego samodzielnie poszukuje majątku zobowiązanego.

Naczelnik Urzędu Skarbowego może występować w roli wierzyciela i organu egzekucyjnego jednocześnie.

© Copyright by egzekutywni.pl

Serwis informacyjny z zakresu egzekucji administracyjnej. Publikacje nie mogą być traktowane jako czynności doradztwa podatkowego.