Jak brzmi Organ egzekucyjny

Organ egzekucyjny - organ uprawniony do stosowania, w całości lub w części, środków służących doprowadzeniu do wykonania przez zobowiązanego obowiązków o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym oraz zabezpieczenia wykonania tych obowiązków.

Powyższa definicja organu egzekucyjnego zaczerpnięta została z ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej u.p.e.a.). 

Poza stosowaniem środków egzekucyjnych organowi egzekucyjnemu przysługują również uprawnienia do orzekania oraz rozstrzygania o prawach i obowiązkach uczestników postępowania egzekucyjnego.

Właściwość rzeczowa organów egzekucyjnych

O tym, który organ egzekucyjny i jakie środki egzekucyjne może stosować określa właściwość rzeczowa organów egzekucyjnych. Ustawodawca uzależnił ją od charakteru prawnego egzekwowanych obowiązków.

Obecnie administracyjnymi organami egzekucyjnymi jest:

• 388 naczelników urzędów skarbowych,

• 47 właściwych organów gminy o statusie miasta,

• 43 dyrektorów oddziału ZUS,

• 10 dyrektorów oddziałów Agencji Mienia Wojskowego,

• 16 marszałków województw.

Naczelnik urzędu skarbowego

Organem egzekucyjnym do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych jest Naczelnik Urzędu Skarbowego.
Dodatkowo ten organ egzekucyjny może prowadzić egzekucję na rzecz „obcych” wierzycieli, w tym wierzycieli posiadających własne organy egzekucyjne, które nie są właściwe rzeczowo do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych.

Organ egzekucyjny gminy o statusie miasta

Organy egzekucyjne gmin o statusie miasta posiadają uprawnienia do prowadzenia egzekucji należności pieniężnych ustalanych lub określanych przez gminę. Uprawnienia tych organów egzekucyjnych wyłączają jedynie stosowanie egzekucji z nieruchomości.
Od 1997 r. jest 46 gmin uprawnionych do egzekucji w zakresie świadczeń pieniężnych.

Dyrektor Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

Dyrektorzy ZUS posiadają najwęższy zakres uprawnień do prowadzenia egzekucji administracyjnej. Ograniczenia wynikają z braku możliwości prowadzenia egzekucji bezpośredniej, tj. poboru gotówki, zajęć majątku ruchomego oraz nieruchomości.

Mimo ograniczeń w stosowaniu środków egzekucyjnych, organy administracji publicznej mogą dochodzić swoich roszczeń w pełnym zakresie, korzystając z przysługujących im uprawnień wierzycielskich.

Przykładem może być sytuacja, w której Dyrektor Z.U.S., po wykorzystaniu katalogu dostępnych mu środków egzekucyjnych kieruje dalszy tytuł wykonawczy do Naczelnika Urzędu Skarbowego z wnioskiem o prowadzenie egzekucji ze środków, do których stosowania nie jest uprawniony.

Właściwość miejscowa organów egzekucyjnych

Właściwość miejscową organu egzekucyjnego w egzekucji należności pieniężnych z nieruchomości ustala się według miejsca jej położenia.

Jeżeli nieruchomość położona jest na obszarze właściwości dwóch lub większej liczby organów – egzekucję prowadzi ten organ, na którego obszarze znajduje się większa część nieruchomości. W sytuacjach spornych właściwy miejscowo organ wyznaczany jest przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

Właściwość miejscową organu egzekucyjnego w egzekucji należności pieniężnych z pozostałych praw ustala się według miejsca zamieszkania lub siedziby zobowiązanego.

W praktyce trudno jest czasami ustalić miejsce zamieszkania zobowiązanego, który pomimo takiego obowiązku, nie zawsze chce je wskazać. Takie sporne sytuacje paraliżują pracę organów egzekucyjnych, które nie czując się właściwymi miejscowo do prowadzenia egzekucji odmawiają przyjęcia akt sprawy.

W efekcie, powstałe spory kompetencyjne rozstrzygać musi organ nadzoru. Czas w tym przypadku działa na korzyść zobowiązanego - brak działań egzekucyjnych może doprowadzić do przedawnienia zobowiązań objętych tytułami wykonawczymi.

Utrwalone w tej kwestii orzecznictwo sądowe przyjmuje, że w sporach o ustalenie właściwości miejscowej należy się oprzeć się na ustawie Kodeks postępowania administracyjnego, który w art. 21 § 2 wskazuje, że jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej, to sprawa należy do organu właściwego dla miejsca, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postępowania.

Tezy z postanowienia NSA w Warszawie nr II FW 2/13 z dnia 23.05.2013 r.

• Badanie właściwości organu administracyjnego w sprawie należy zacząć od ustalenia właściwości rzeczowej. Ustalenie, jaki organ jest właściwy miejscowo należy traktować jako dalszą czynność, dokonywaną zawsze z uwzględnieniem kryteriów wynikających z art. 21 Kpa. lub przepisów innych ustaw.

• Zasada praworządności nie dopuszcza (w tym samym czasie) właściwości dwóch organów administracji publicznej w tej samej sprawie.

• Ustalając właściwość miejscową nie można poprzestać na analizie przepisu art. 22 § 2 u.p.e.a. Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób wskazany w tym uregulowaniu, to zgodnie z art. 21 § 2 Kpa należy przyjąć, że sprawa należy do tego organu, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postępowania.

Ustalenie właściwości miejscowej na etapie kierowania sprawy do organu egzekucyjnego należy do obowiązków wierzyciela.

Organ egzekucyjny powinien jednak przestrzegać swojej właściwości rzeczowej, jak i miejscowej w każdym stadium postępowania egzekucyjnego.

Konsekwencje prawne prowadzenia egzekucji przez organ niewłaściwy skutkować będą nieważnością zastosowanych środków egzekucyjnych a wydawane przez ten organ orzeczenia mogą zostać uchylone. Dodatkowo ustawodawca, w art. 54 § 1 pkt 1 u.p.e.a. wskazał, że za dokonanie czynności egzekucyjnej z naruszeniem ustawy zobowiązanemu przysługuje skarga na czynność egzekucyjną organu egzekucyjnego.

UWAGA

Z dniem 30 lipca 2020 r. wchodzą w życie przepisy zawarte w ustawie z dnia 11 września 2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw.

O nowym obowiązku zawiadomienia wierzyciela lub organu egzekucyjnego o zmianie miejsca zamieszkania dowiesz się z artykułu:

Przegląd zmian w ustawie egzekucyjnej Część I

Chcesz wiedzieć więcej o egzekucji administracyjnej?

Napisz do nas na kontakt@egzekutywni.pl

Bezpiecznej egzekucji życzy zespół egzekutywni.pl

Kontakt z autorem: +48 794 960 221

Może to Cię zainteresuje?

Czy wiesz, że...

Organ egzekucyjny stosuje środki zmierzające do wykonania obowiązku. Orzeka również o prawach i obowiązkach uczestników postępowania.

Organy egzekucyjne muszą przestrzegać właściwości miejscowej i rzeczowej.

Połowa korespondencji wychodzącej z urzędu "produkowana" jest przez Dział Egzekucyjny.

© Copyright by egzekutywni.pl

Serwis informacyjny z zakresu egzekucji administracyjnej. Publikacje nie mogą być traktowane jako czynności doradztwa podatkowego.