Egzekucja ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego

Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej u.p.e.a.) wymienia rodzaje środków egzekucyjnych, jakie może stosować organ egzekucyjny w egzekucji należności pieniężnych.

Trzecią pozycję zajmuje egzekucja ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego i ubezpieczenia społecznego oraz renty socjalnej.

Jest to stosunkowo nowy środek egzekucyjny. Wprowadzony został na mocy nowelizacji ustawy egzekucyjnej z 1990 r.

Świadczenia pieniężne przewidziane w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym podlegają egzekucji w zakresie określonym w tych przepisach.

Zapewne ustawodawca dostrzegł, że wobec beneficjentów tego rodzaju świadczeń, stosowanie innych środków egzekucyjnych było mało efektywne.

W latach dziewięćdziesiątych niewielu emerytów i rencistów posiadało rachunku bankowe które można by zająć, toteż zamysł ustawodawcy zdawał się być rozsądnym posunięciem.

Obecnie jest to bardzo sprawny, choć wrażliwy społecznie, sposób prowadzenia egzekucji. Dotyka przede wszystkim osoby starsze, często mających problemy ze zrozumieniem powodów prowadzonej wobec nich egzekucji.

Efektywność tego środka polega na jego nieuchronności. Trudno uciec od takiej egzekucji, nie da się przecież zmienić zakładu emerytalnego w sposób w jaki można zmienić pracodawcę, czy też bank.

W literaturze przedmiotu przyjmuje się, że sformułowanie „świadczenia z zaopatrzenia emerytalnego” określa zarówno emerytury, jak i renty. Sama ustawa egzekucyjna odwołuje się zresztą do przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Który wierzyciel odnosi największą korzyść z zajęcia emerytury? 

Zakład Ubezpieczeń Społecznych

Przedsiębiorcy, którzy zapominali o obowiązkowych składkach, po przejściu na emeryturę zajęcie świadczeń dostają w pakiecie.

Dyrektor Poczty Polskiej S.A.

Wierzyciel ten od 2013 r. wystawia tytuły wykonawcze na mocy ustawy z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych. Z poczynionych obserwacji wynika, że w swych działaniach stosuje kryterium wiekowe. W pierwszej kolejności kieruje wnioski o prowadzenie egzekucji wobec osób, które nabyły już praw do emerytury.

Jak przebiega proces zajęcia świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego?

Zajęcie świadczenia następuje z chwilą doręczenia zakładowi emerytalnemu zawiadomienia o zajęciu. Zakład emerytalny powinien w ciągu 7 dni poinformować organ egzekucyjny o przyjęciu zajęcia do realizacji, lub odmowie uznania zajęcia.

Przyjęcie do realizacji nie oznacza jeszcze, że zakład emerytalny przystąpi do potrącania świadczeń emerytalnych.
Mogą zaistnieć przeszkody w postaci zbiegu egzekucji, lub też wysokość świadczeń nie przekroczy kwoty wolnej od potrąceń.

W przypadku braku przeszkód do realizacji zajęcia, zakład emerytalny przejmie funkcję egzekutora. Zacznie cyklicznie przekazywać na rachunek organu egzekucyjnego część zajętych świadczeń do czasu całkowitego spłacenia zadłużenia.

Zawiadomienie o zajęciu świadczeń emerytalno-rentowych otrzyma również zobowiązany. Jest ono kopią pisma kierowanego do zakładu emerytalnego z oddzielnie wyodrębnionym pouczeniem dla zobowiązanego.

Z dołączonego do zajęcia pouczenia, zobowiązany dowie się o przysługującym mu prawie zgłoszenia skargi na czynność egzekucyjną organu egzekucyjnego.

Nie dowie się natomiast o możliwości zgłoszenia zarzutów w sprawie egzekucji administracyjnej. 

Jeżeli jest to pierwsza czynność egzekucyjna, do zawiadomienia o zajęciu organ egzekucyjny powinien dołączyć odpis tytułu wykonawczego. W tym dokumencie należy szukać informacji o możliwości wniesienia zarzutów w sprawie egzekucji administracyjnej.
W obecnym stanie prawnym zarzuty można składać wielokrotnie w trakcie postępowania egzekucyjnego.
Dodatkowo:
Wniesienie przez zobowiązanego zarzutu w sprawie egzekucji administracyjnej, nie później niż w terminie 7 dni od dnia doręczenia odpisu tytułu wykonawczego, zawiesza postępowanie egzekucyjne w całości albo w części z dniem doręczenia tego zarzutu organowi egzekucyjnemu do czasu zawiadomienia tego organu o wydaniu ostatecznego postanowienia w sprawie tego zarzutu.

Ochrona zobowiązanego, czyli kwota wolna od zajęcia

Zajęcie świadczeń emerytalno-rentowych cechuje stosunkowo szeroka ochrona zobowiązanego. Jest ona związana z ograniczeniem wysokości przekazywanych kwot.

Ustawodawca zapewne brał pod uwagę względy humanitarne i społeczne starając się zapewnić zobowiązanemu minimum środków potrzebnych do egzystencji. Ograniczenia w realizacji zajęć zostały uregulowane w art. 140.1. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Ograniczenia w realizacji zajęć są kwotowe i procentowe

Ograniczenia procentowe

W przypadku należności egzekwowanych przez administracyjny organ egzekucyjny, inny niż Dyrektor Z.U.S., chronią 75% wysokości przyznanego świadczenia.

Ograniczenia kwotowe

Limity kwotowe odnoszą się do kwoty najniższej emerytury lub renty.

Limit ten wynosi 50% wysokości świadczenia.

PODSUMUJMY:

Zakład emerytalno-rentowy przekaże na rachunek organu egzekucyjnego maksymalnie 25% świadczenia przypadającego zobowiązanemu, pod warunkiem, że kwota ta będzie wyższa niż połowa najniższych świadczeń emerytalnych lub rentowych.

W 2019 r. waloryzacja emerytur, rent i innych świadczeń oraz dodatków następuje na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Limity ustalane są od kwot brutto, czyli przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy. Pozostaje to w zgodzie z art. 10.1. pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zgodnie z którym źródłami przychodów jest również emerytura lub renta, która stanowi kwotę wyjściową do ustalenia dochodu stanowiącego podstawę obliczenia podatku.
Skoro więc limity potrąceń ustalane są od kwot brutto a samo świadczenie pozostające dłużnikowi do wypłaty stanowi kwotę netto, finalnie potrącenie jest wyższe o kilka procent aniżeli ustawowo wskazany limit.

Najniższa emerytura lub renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wynosiła w 2018 r. 1029,80 zł. co oznaczało, że w wyniku zastosowania tego środka egzekucyjnego zobowiązanemu pozostawała do dyspozycji kwota 772,35 zł. (brutto).

Można zaryzykować stwierdzenie, że w przypadku egzekucji administracyjnej ustawodawca, „łagodnie” obszedł się z zobowiązanym. Ten sam art. 140.1. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w przypadku potrąceń świadczeń alimentacyjnych, (egzekucja sądowa) wyznacza bowiem granicę ochronną na poziomie tylko 40% przyznanego świadczenia, czyli w omawianym przypadku zobowiązanemu pozostawała do dyspozycji kwota 411,92 zł.

Kwota ta jest niższa od obliczonego przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych minimum egzystencji wynoszącego w 2018 r. 591,14 zł.

Potrzebujesz więcej informacji na temat zajęć wierzytelności i sposobów postępowania w takich przypadkach?

Napisz do nas na kontakt@egzekutywni.pl

Bezpiecznej egzekucji życzy zespół egzekutywni.pl

Kontakt z autorem: +48 794 960 221

Może to Cię zainteresuje?

Czy wiesz, że...

Sposób na emeryta? wprowadzić do ustawy egzekucyjnej nowy środek – zajęcie świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Zobowiązania podatkowe stosunkowo rzadko są egzekwowane za pomocą zajęcia świadczenia z ubezpieczenia społecznego.

Największymi beneficjentami egzekucji ze świadczeń emerytalnych jest Z.U.S. oraz Poczta Polska, która wystawiając tytuły wykonawcze stosowała "kryterium wiekowe".

© Copyright by egzekutywni.pl

Serwis informacyjny z zakresu egzekucji administracyjnej. Publikacje nie mogą być traktowane jako czynności doradztwa podatkowego.