Egzekucja z wynagrodzenia za pracę

Egzekucja z wynagrodzenia za pracę zajmuje drugą pozycję w rankingu na najchętniej stosowane przez administracyjne organy egzekucyjne środki przymusu.

Przepisom regulującym stosowanie tego środka egzekucyjnego poświęcony został Rozdział 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej u.p.e.a.)

Zgodnie z art. 72. § 1 u.p.e.a. organ egzekucyjny dokonuje zajęcia wynagrodzenia za pracę przez przesłanie do pracodawcy zobowiązanego zawiadomienia o zajęciu tej części jego wynagrodzenia, która nie jest zwolniona spod egzekucji, na pokrycie egzekwowanych należności pieniężnych wraz z odsetkami z tytułu niezapłacenia należności w terminie i kosztami egzekucyjnymi. Organ egzekucyjny jednocześnie wzywa pracodawcę, aby nie wypłacał zajętej części wynagrodzenia zobowiązanemu, lecz przekazał ją organowi egzekucyjnemu aż do pełnego pokrycia egzekwowanych należności pieniężnych.

Zajęcie wynagrodzenia za pracę dokonane jest z chwilą doręczenia pracodawcy zawiadomienia o zajęciu.

Zajęcie wynagrodzenia za pracę jest ważne nawet w przypadku zmiany stosunku pracy lub zlecenia, nawiązania nowego stosunku pracy lub zlecenia z tym samym pracodawcą, a także w przypadku przejęcia pracodawcy przez innego pracodawcę.

Egzekucja z wynagrodzenia za pracę może być prowadzona tylko wobec osób fizycznych otrzymujących świadczenia za wykonaną pracę.

Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie definiuje pojęcia wynagrodzenia.

Zajęciu podlega wynagrodzenie oraz niewyłączone spod egzekucji inne świadczenia pieniężne związane z pracą lub funkcją wykonywaną przez zobowiązanego na podstawie stosunku pracy oraz innej podstawie, jeżeli z tego tytułu zobowiązany otrzymuje okresowe świadczenia pieniężne.

Tak nieostra konstrukcja pozwala traktować to pojęcie w dość szerokim zakresie. Dodatkowo, ustawy z zakresu prawa pracy rozszerzają definicję wynagrodzenia o formę niepieniężną.

Co na to Kodeks pracy?

W Kodeksie pracy (dalej K.p.) słowo wynagrodzenie zostało zamieszczone jedynie w dziale o dyskryminacji. Zgodnie z art. 18.3c. § 1.K.p. pracownicy mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości (...) wynagrodzenie, o którym mowa w § 1, obejmuje wszystkie składniki wynagrodzenia, bez względu na ich nazwę i charakter, a także inne świadczenia związane z pracą, przyznawane pracownikom w formie pieniężnej lub w innej formie niż pieniężna.

Uchwała Sądu Najwyższego z 30 grudnia 1986 r.  Nr III PZP 42/86

Wynagrodzenie za pracę to obowiązkowe, wypłacane okresowo świadczenie ze stosunku pracy o charakterze przysparzająco - majątkowym, należne pracownikowi od pracodawcy w zamian za wykonaną przez tego pracownika pracę.

Oznacza to, że wynagrodzenie dla celów egzekucyjnych odpowiada wszelkiemu dochodowi z pracy czyli każdej należności ze stosunku pracy, łącznie z taką, która z punktu widzenia prawa pracy, wynagrodzeniem nie jest.

Ten sposób rozumienia art. 1a pkt 17 u.p.e.a. (definicja wynagrodzenia) oznacza, że egzekucji podlega również nagroda uznaniowa, która nie jest składnikiem wynagrodzenia w świetle Kodeksu pracy.

Dlaczego tyle uwagi poświęcamy definicji wynagrodzenia?

Na pracodawcy będzie ciążył obowiązek prawidłowego wyliczenia wynagrodzenia dla celów egzekucyjnych a także ustalenia kwoty wolnej od potrąceń.

W tym zakresie ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, poprzez art. 9 § 1 ponownie kieruje pracodawcę do ustawy Kodeks pracy, który w art. 87 – 90 zawiera przepisy dotyczące sposobu rozliczania potrąceń.

O obowiązkach dłużnika zajętej wierzytelności pracodawca dowie się z pouczenie znajdującego się na druku zawiadomienia o zajęciu wynagrodzenia za pracę.

Niewykonanie, lub nieprawidłowe wykonanie obowiązków, skutkuje powstaniem odpowiedzialności porządkowej karnej oraz odpowiedzialności odszkodowawczej wobec wierzyciela. Dodatkowo, zgodnie z art. 71a § 1 u.p.e.a. organ egzekucyjny może przeprowadzić u dłużnika zajętej wierzytelności kontrolę prawidłowości realizacji zastosowanego środka egzekucyjnego.

Rozbudowana treść pouczenia powoduje, że nawet biura zajmujące się profesjonalną obsługą księgowo-kadrową nierzadko mają problemy z poprawnym stosowaniem przepisów. Dotyczy to również prawidłowego ustalenia wysokości potrącenia.
Należność wskazana w zawiadomieniu o zajęciu rozbita jest na należność główną, odsetki naliczone na dzień sporządzenia zawiadomienia o zajęciu, koszty upomnienia oraz koszty egzekucyjne.

Organy egzekucyjne są świadome problemów, jakie przysparza pracodawcom prawidłowa realizacja zajęcia. Dlatego też, mimo nadanych im uprawnień, z reguły nie podejmują kontroli u tych dłużników zajętej wierzytelności, którzy wykazali dobrą wolę i przystąpili do realizacji zajęcia.

Jak przebiega realizacja zajęcia w praktyce?

Z reguły wystarczy gdy pracodawca prześle na wskazany w zawiadomieniu o zajęciu rachunek bankowy część zajętej wierzytelności. Zwykle organ egzekucyjny nie domaga się w takim przypadku informacji o wysokości dochodów.
W sytuacji, gdy stosunek pracy ustał, lub wysokość wynagrodzenia nie przekracza kwoty wolnej od potrąceń należy poinformować o tym fakcie organ egzekucyjny. Z odpowiedzią nie warto zwlekać. Jej brak skutkować będzie kolejnym pismem organu egzekucyjnego – ponagleniem dłużnika zajętej wierzytelności.

Na co jeszcze powinien zwrócić uwagę pracodawca?

Na nagłówek zawiadomienia o zajęciu. Zawiadomienie o zajęciu nie zawsze dotyczy wynagrodzenia za pracę. Organ egzekucyjny mógł zająć inne wierzytelności pieniężne, co do których mogą nie mieć zastosowania przepisy dotyczące kwoty wolnej od potrąceń.

Definicja pracodawcy - drugie istotne pojęcie, jaki pojawia się przy omawianiu egzekucji z wynagrodzenia za pracę

Zgodnie z art. 1a pkt 10 u.p.e.a. jest nim podmiot wypłacający wynagrodzenie.

Zgodnie natomiast z art. 3 K.p. pracodawcą jest jednostka organizacyjna choćby nie posiadała osobowości prawnej a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników.

Jak widać, Kodeks pracy definiując pracodawcę również zawęża to pojęcie.

Zawiadomienie o zajęciu innej wierzytelności pieniężnej powinno być skierowane do kontrahenta zobowiązanego, z którym nie łączy go umowa o pracę.

Co w sytuacji, gdy do pracodawcy organ egzekucyjny skieruje zawiadomienie o zajęciu innej wierzytelności pieniężnej?

Pracodawca, zgodnie z prawdą, powinien poinformować organ egzekucyjny, że nie może przystąpić do realizacji zajęcia, gdyż nie łączy go z zobowiązanym stosunek pracy w rozumieniu art. 2 i art. 3 Kodeksu Pracy.

Procedura zajęcia wynagrodzenia za pracę polega na przesłaniu dłużnikowi zajętej wierzytelności zawiadomienia o zajęciu. Zawiadomienie o zajęciu otrzymuje również zobowiązany.

Zajęcie uznaje się za dokonane z dniem odbioru zawiadomienia przez pracodawcę. Obowiązkiem pracodawcy jest, w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, złożenie zestawienia wysokości zarobków zobowiązanego, oraz, w przypadku przeszkód w realizacji zajęcia, oświadczenia o rodzaju tych przeszkód. Przeszkodą może być zbieg egzekucji, lub też wysokość wynagrodzenia nieprzekraczająca kwoty wolnej od potrąceń.

Oświadczenie pracodawcy ma istotne znaczenie dla organu egzekucyjnego. Od niego zależy, czy zajęcie zostanie uznane za środek przerywający bieg terminu przedawnienia.

Informacja dłużnika zajętej wierzytelności o braku możliwości realizacji zajęcia z powodu rozwiązania umowy o pracę (w dacie poprzedzającej dokonanie zajęcia) uznawana jest jako brak środka egzekucyjnego. Natomiast informacja potwierdzająca zatrudnienie, nawet jeżeli wystąpią przeszkody w realizacji zajęcia, traktuje o skuteczności zastosowanego środka z wszystkimi tego konsekwencjami.

Ostatni obowiązek pracodawcy, wymieniony w art. 75 u.p.e.a. odnosi się do sytuacji, kiedy to w czasie prowadzenia egzekucji z wynagrodzenia za pracę stosunek pracy ustaje.

Pracodawca powinien powiadomić o tym fakcie organ egzekucyjny oraz odnotować w świadectwie pracy informację o toczącej się egzekucji. Dodatkowo, jeżeli dotychczasowemu pracodawcy znane jest nowe miejsce pracy, powinien przesłać dokumenty dotyczące zajęcia nowemu pracodawcy zawiadamiając o tym organ egzekucyjny. Spełnienie powyższych przesłanek skutkuje zajęciem wynagrodzenia u nowego pracodawcy.

Celem tego przepisu jest zapobieżenie zjawisku omijania zajęcia poprzez rozwiązywanie i ponowne nawiązywanie stosunku pracy z tym samym pracodawcą.

W praktyce rzadko zdarza się by ten obowiązek informacyjny był przez pracodawców przestrzegany.

Zawiadomienie o zajęciu wynagrodzenia za pracę kierowane do zobowiązanego jest kopią pisma adresowanego do pracodawcy.

Zobowiązany z pouczenia dowie się o przysługujących mu środkach ochrony.

Do zawiadomienia o zajęciu organ egzekucyjny dołącza odpis tytułu wykonawczego o ile nie został wcześniej doręczony.

Poddając ocenie egzekucję z wynagrodzenia za pracę należy podkreślić, że jest to środek egzekucyjny który przede wszystkim przerywa bieg terminu przedawnienia zobowiązań objętych tytułem wykonawczym.

Dla pracodawcy zajęcie wynagrodzenia za pracę oznacza same kłopoty:

• uciążliwość związana z cykliczną, często wieloletnią, realizacją zajęcia;
• różne definicje pojęć: pracodawca i wynagrodzenie, ujawniające niespójność systemową przepisów, które dla bezpieczeństwa obrotu prawnego powinny być jednolicie rozumiane.

Z uwagi na ograniczenia wynikające z wysokości kwoty wolnej od potrąceń, efektywność tego środka egzekucyjnego jest znikoma. Konstrukcja przepisów dotyczących ochrony interesów życiowych zobowiązanego sprawia, że wysokość wynagrodzenia zazwyczaj oscyluje w granicach tej kwoty.

Potrzebujesz więcej informacji na temat zajęć wierzytelności i sposobów postępowania w takich przypadkach?

Napisz do nas na kontakt@egzekutywni.pl

Bezpiecznej egzekucji życzy zespół egzekutywni.pl

Kontakt z autorem: +48 794 960 221

Może to Cię zainteresuje?

Czy wiesz, że...

Wynagrodzenie to wszelki dochód z pracy, nawet taki, który z punktu widzenia prawa pracy, wynagrodzeniem nie jest. Przykład - nagroda uznaniowa.

Brak oświadczenia pracodawcy w sytuacji zajęcia wynagrodzenia za pracę naraża go na karę porządkową. 

Prawidłowe wyliczenie kwoty należnej organowi egzekucyjnemu jest obowiązkiem pracodawcy zobowiązanego. 

© Copyright by egzekutywni.pl

Serwis informacyjny z zakresu egzekucji administracyjnej. Publikacje nie mogą być traktowane jako czynności doradztwa podatkowego.