Egzekucja z ruchomości - sprzedaż

Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji dzieli egzekucję z ruchomości na dwa oddziały.

Zajęcie ruchomości oraz Sprzedaż ruchomości.

Zajęcie ruchomości omawialiśmy już na łamach naszego serwisu.

Pora zatem na oddział drugi - Sprzedaż.

W artykule dotyczącym zajęcia ruchomości podkreślaliśmy spory zakres zmian wprowadzonych ustawą z dnia 11 września 2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw. Zmiany weszły w życie z dniem 30 lipca 2020 r. i obejmują również przepisy regulujące sprzedaż zajętych ruchomości. 

Nowością jest możliwość sprzedaży zajętej ruchomości przez zobowiązanego.

Jakie korzyści wynikają z samodzielnej sprzedaży zajętej ruchomości?

Generalną zasadą jest, że sprzedaż ruchomości nie może nastąpić wcześniej, niż siódmego dnia od daty zajęcia, poza wyjątkami takimi jak: towary ulegające szybkiemu zepsuciu oraz, w pewnych przypadkach, inwentarz żywy.

Zasadą również jest, że organ egzekucyjny zajęte ruchomości:

1. sprzedaje się w drodze licytacji publicznej,

2. sprzedaje po cenie oszacowania podmiotom prowadzącym działalność handlową,

3. przekazuje do sprzedaży podmiotom prowadzącym sprzedaż komisową tego rodzaju ruchomości,

4. sprzedaje w drodze przetargu ofert,

5. sprzedaje z wolnej ręki.

Z reguły zajęte ruchomości sprzedawane są w drodze licytacji publicznej oraz przetargu ofert.

Przepisy obowiązujące do 29 lipca 2020 r. nakazywały organom egzekucyjnym trzymania się raz wybranej formy sprzedaży.
Czyli, jeżeli w pierwszym terminie licytacji ruchomość nie została sprzedana, organ egzekucyjny nie mógł w drugim terminie wybrać przetargu ofert. Zmiana przepisów zniosła ten nikomu niepotrzebny nakaz.  

Korzystna sprzedaż zajętych ruchomości jest jednym z niewielu przypadków, które jednoczą przeciwległe strony postępowania. Wspólnym celem organu egzekucyjnego i zobowiązanego jest przecież uzyskanie jak najwyższej kwoty ze sprzedaży.

Licytacja publiczna odbywa się w terminie i miejscu wyznaczonym przez organ egzekucyjny. Zawiadomienie przybiera formę obwieszczenia. Określa ono przede wszystkim ruchomości, które mają być sprzedane z podaniem ich opisu i wartości szacunkowej.

Obwieszczenie o licytacji organ egzekucyjny umieszcza w miejscu, w którym ma się odbyć licytacja, na tablicy ogłoszeń urzędu, jak również w Biuletynie Informacji Publicznej. Zniesiono przy tym obowiązek zamieszczania informacji w prasie. Od 30 lipca 2020 r. organ egzekucyjny może zamieścić ogłoszenie, jeżeli uzna to za celowe.  

Odpis obwieszczenia o licytacji doręcza się również zobowiązanemu nie później niż na 3 dni przed dniem licytacji.

Licytacja odbywa się ustnie. Przeprowadza ją pracownik organu egzekucyjnego rozpoczynając od ceny wywołania, która w pierwszym terminie wynosi 75% wartości szacunkowej. Osoba, która zaoferowała najwyższą cenę, po otrzymaniu tzw. „przybicia” i wpłaceniu wylicytowanej kwoty, staje się właścicielem licytowanej ruchomości. Co ważne, zniesiono przepis dotyczący zgłoszenia się do udziału w licytacji przynajmniej dwóch osób. Obecnie licytacja dochodzi do skutku, jeżeli weźmie w niej udział przynajmniej jeden licytant, który zaoferował co najmniej cenę wywołania.

W licytacji nie może uczestniczyć:

• zobowiązany,
• pracownik organu egzekucyjnego wraz z jego małżonkiem i dziećmi,
• osoby obecne na licytacji w charakterze urzędowym,
• osoby, które przekazały zajęte ruchomości na rzecz Skarbu Państwa,
• licytant, który nie wykonał warunków poprzedniej licytacji tej samej ruchomości.
   

Jeżeli licytacja w pierwszym terminie nie dojdzie do skutku, ruchomości mogą być sprzedane w drugim terminie licytacyjnym.

Procedura jest taka sama, z tym że cena wywołania wynosi 50% wartości szacunkowej ruchomości.

Pewną nowością jest elektroniczna forma licytacji publicznej.

W pierwotnej wersji przepis ten wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2018 r. Rozporządzeniem Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 5 grudnia 2017 r. w sprawie licytacji elektronicznej w postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Jego celem miało być obniżenie kosztów samej licytacji oraz dotarcie do szerszego grona potencjalnych kupców. Do prowadzenia systemu teleinformatycznego, specjalnie na ten cel tworzonego, wyznaczono Pierwszy Urząd Skarbowy w Szczecinie. Prace nad systemem zostały jednak zawieszone, a przepisy dotyczące licytacji elektronicznej zmodyfikowane. 
Od 30 lipca 2020 r. licytacja elektroniczna odbywa się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego prowadzonego przez podmiot wybrany przez organ egzekucyjny i zgodnie z warunkami określonymi w regulaminie tego podmiotu.
Jak to rozumieć? Organ egzekucyjny może wybrać platformę aukcyjną pozwalającą na przeprowadzenie licytacji. Z dwóch popularnych w Polsce serwisów sprzedażowych tylko jeden stwarza możliwość sprzedaży licytacyjnej.

Alternatywą dla licytacji jest przetarg ofert

Przetarg ofert wprowadzony został nowelizacją ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji z dnia 6 września 2001 r.

Był odpowiedzią na tworzenie się grup „zawodowo” uczestniczących w licytacjach, które zniechęcały potencjalnych kupców do udziału w licytacji, efektem czego była niska wartość uzyskiwanych z niej kwot. Licytowane ruchomości sprzedawane były w drugim terminie licytacji za 50% wartości.

Zgodnie z art. 107a § 1 u.p.e.a. jeżeli zachodzi przypuszczenie, że w wyniku sprzedaży ruchomości w drodze licytacji publicznej nie uzyska się korzystnej ceny, organ egzekucyjny organizuje przetarg ofert.

Ogłoszenie o przetargu ofert ma tożsamą konstrukcję jak obwieszczenie o licytacji. Cena wywołania również jest taka sama, jak w pierwszym terminie licytacji – 75% wartości szacunkowej.

Czym się różni przetarg ofert od licytacji publicznej?

Pierwsza to brak możliwości podbijania ceny – każdy oferent w zamkniętej kopercie podaje kwotę, za jaką chce kupić sprzedawaną ruchomość. Po otwarciu wszystkich kopert prowadzący przetarg wybiera ofertę z najwyższą zaoferowaną ceną.

Druga różnica, to brak drugiego terminu przetargu. Jeżeli sprzedaż, w drodze przetargu ofert, zajętych ruchomości nie dojdzie do skutku, organ egzekucyjny sprzedaje je w drodze licytacji publicznej.

Najkorzystniej zatem będzie, jako pierwszą formę sprzedaży, wybrać przetarg ofert. Brak nabywców gotowych zapłacić nie mniej, niż 75% wartości ruchomości, pozwala organowi egzekucyjnemu ogłosić licytację publiczną za taką samą cenę wywoławczą.

W sytuacji gdy organ egzekucyjny zdecydował się na sprzedaż w drodze przetargu ofert a następnie na sprzedaż w drodze licytacji publicznej i nie sprzedał zajętych ruchomości, przedmioty te sprzedawane są z „wolnej ręki” po cenie określonej przez organ egzekucyjny, nie niższej, niż 10% ich wartości szacunkowej.

Brak nabywców na zakup zajętych ruchomości z wolnej ręki uprawnia organ egzekucyjny do ich sprzedaży jednostkom organizacyjnym ochrony zdrowia i pomocy społecznej, placówkom oświatowym, instytucjom kultury oraz organizacjom charytatywnym a także jednostkom prowadzącym skup surowców wtórnych po cenie stosowanej przy skupie surowców wtórnych.

Jeżeli natomiast zajęte ruchomości nie zostały sprzedane w powyższych trybach, organ egzekucyjny zwalnia je spod zajęcia o ile zobowiązany spełnia warunki do posiadania tej ruchomości określone odrębnymi przepisami.

Sprzedaż ruchomości przez zobowiązanego

Od 30 lipca 2020 r. wprowadzono zapis ustawowy umożliwiający sprzedaż zajętej ruchomości przez zobowiązanego.

Zgodnie z art. 104a. § 1 u.p.e.a. zajęta ruchomość, której wartość szacunkowa została oznaczona, może być sprzedana przez zobowiązanego, na jego wniosek, za zgodą organu egzekucyjnego.

Wniosek o wyrażenie zgody na sprzedaż ruchomości musi zawierać:

• dane podmiotu,
• oznaczenie ruchomości, która ma być sprzedana,
• proponowaną cenę nabycia,
• termin i sposób zapłaty proponowanej ceny nabycia.

Do wniosku dołącza się:

• oświadczenie podmiotu o zamiarze nabycia zajętej ruchomości po proponowanej cenie nabycia,
• dowód wpłaty zaliczki (jeżeli wartość szacunkowa zajętej ruchomości przekracza 5000 zł, podmiot, który zamierza nabyć zajętą ruchomość, wpłaca na rachunek organu egzekucyjnego zaliczkę w wysokości 1/10 wartości szacunkowej).

Wniosek niespełniający wymagań ustalonych przepisami ustawy pozostawia się bez rozpoznania.

Organ egzekucyjny wydaje postanowienie w sprawie wyrażenia zgody na sprzedaż przez zobowiązanego zajętej ruchomości, w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.
Organ egzekucyjny nie wyrazi zgody na sprzedaż przez zobowiązanego zajętej ruchomości, w przypadku gdy kupujący nie daje rękojmi zapłaty w całości ceny nabycia tej ruchomości w terminie i w sposób wyznaczony przez organ egzekucyjny, oraz gdy zachodzi przypuszczenie, że w ramach sprzedaży zajętej ruchomości dokonywanej przez organ egzekucyjny uzyska się cenę nabycia wyższą niż ustalona we wniosku zobowiązanego.
Na postanowienie o niewyrażeniu zgody na sprzedaż przez zobowiązanego zajętej ruchomości przysługuje zażalenie zobowiązanemu i potencjalnemu kupującemu.

Jakie są korzyści z tytułu samodzielnej sprzedaży zajętej ruchomości?

Sprzedaż ruchomości zgodnie z postanowieniem organu egzekucyjnego o wyrażeniu zgody nie stanowi sprzedaży egzekucyjnej. Oznacza to, że zobowiązany nie zostanie obciążony dodatkowymi kosztami egzekucyjnymi.

Samodzielna sprzedaż ruchomości zwalnia ją z obciążeń nałożonych przez organ egzekucyjny.

Gdybyśmy posiłkowali się literaturą przedmiotu można by dojść do wniosku, że egzekucja z ruchomości jest najskuteczniejszym środkiem egzekucyjnym:

Egzekucja z ruchomości jest najbardziej dolegliwym dla zobowiązanego środkiem egzekucji obowiązków pieniężnych. Egzekucja z ruchomości może wywołać, w następstwie jej przeprowadzenia, najdalej idące uszczuplenie majątku zobowiązanego. Z tych głównie przyczyn w praktyce, na co zwraca się uwagę w literaturze, najczęściej nie dochodzi już do drugiego etapu egzekucji, a mianowicie sprzedaży zajętych ruchomości. Zobowiązany po dokonaniu zajęcia sam reguluje należność będącą przedmiotem egzekucji. 
(R. Hauser, Z. Leoński Egzekucja Administracyjna Komentarz do ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1995 r. str. 154)

Cytowany komentarz opierał się na poglądach W. Kubiaka prezentującego je w objaśnieniach do ustawy o postępowaniu egzekucyjnym wydanych w 1973 r. Pogląd ten wyrażali również inni komentatorzy ustawy.

Niewątpliwie tak było. Otoczenie gospodarcze, do którego tak często się odnosimy się na łamach naszego serwisu sprawiło, że nie jesteśmy już tak bardzo przywiązani do „naszych” ruchomości.
Skracany do absurdu cykl życia produktów oraz postęp technologiczny powoduje, że nie naprawiamy już uszkodzonych rzeczy. Nawet takie „dobra luksusowe” jak samochody coraz częściej po kilku latach zastępujemy nowymi. Przy tym i tak nie można ich zająć, gdyż są własnością firm leasingowych lub banków.
Można odnieść wrażenie, że obecnie niejeden zobowiązany z chęcią oddałby poborcy skarbowemu swoją starą pralkę zaoszczędzając tym samym na kosztach jej utylizacji. 

A jeśli już poborca skarbowy do nas zapuka, pamiętajmy:

Pracownik organu egzekucyjnego musi mieć ważną legitymację służbową oraz upoważnienie naczelnika urzędu do dokonywania czynności egzekucyjnych.

Potrzebujesz więcej informacji na temat egzekucji z ruchomości?

Napisz do nas na kontakt@egzekutywni.pl

Bezpiecznej egzekucji życzy zespół egzekutywni.pl

Kontakt z autorem: +48 794 960 221

Może to Cię zainteresuje?

Czy wiesz, że...

Od 30 lipca 2020 r. wprowadzono zapis ustawowy, umożliwiający, za zgodą urzędu, samodzielną sprzedaż zajętej ruchomości przez zobowiązanego. 

Pracownik organu egzekucyjnego, wykonując czynności w terenie, zawsze musi okazać legitymację służbową oraz upoważnienie naczelnika urzędu do dokonywania czynności w terenie.

Organy egzekucyjne rzadko zajmują ruchomości. Jest to kłopotliwy i mało efektywny środek egzekucyjny. Dodatkowo licytacje zajętych ruchomości nie cieszą się zbytnim zainteresowaniem kupujących. Kto dziś czyta obwieszczenia o licytacji powieszone na zakurzonej tablicy informacyjnej  urzędu?

© Copyright by egzekutywni.pl

Serwis informacyjny z zakresu egzekucji administracyjnej. Publikacje nie mogą być traktowane jako czynności doradztwa podatkowego.