Egzekucja administracyjna z pieniędzy

W artykule uwzględniono zmiany wprowadzone Ustawą z dnia 11 września 2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Poz. 2070, z późn. zm.) obowiązujące od 30 lipca 2020 r.

W postępowaniu egzekucyjnym w administracji egzekucja z pieniędzy uznawana jest za najmniej uciążliwy dla zobowiązanego środek egzekucyjny, do niedawna, najczęściej stosowany.

Egzekucja administracyjna z pieniędzy często mylona jest z dobrowolną zapłatą.

Różnica jest zasadnicza i rozbija się o koszty egzekucyjne, które organ egzekucyjny nalicza w przypadku egzekucji z pieniędzy. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami, egzekucja z pieniędzy ma miejsce tylko w sytuacji spełnienia trzech warunków łącznie:

• pobranie poza siedzibą organu egzekucyjnego;
• ustne wezwanie do zapłaty egzekwowanej należności;
• od zobowiązanego.

Wyjątkiem jest odebranie pieniędzy w wyniku przeszukania. To również egzekucja z pieniędzy.

A co w sytuacji, gdy egzekutor uda się do mieszkania zobowiązanego i pobierze gotówkę od członka jego rodziny?

Najpierw trochę historii, która pomoże zrozumieć intencje pracownika organu egzekucyjnego.

Przepisy normujące zastosowanie egzekucji z pieniędzy były dotychczas dość skąpe. W przeciwieństwie do pozostałych środków egzekucyjnych, nie poświęcono jej odrębnego rozdziału. Uregulowany był w części poświęconej przepisom ogólnym. 
Intencją ustawodawcy było, by organ egzekucyjny wszczynał egzekucję stosując egzekucję z pieniędzy. Trzeba pamiętać, że ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej u.p.e.a.) pochodzi z 1966 r.

Z art. 68 u.p.e.a. wynikało, że w sytuacji gdy zobowiązany na wezwanie poborcy skarbowego płaci dochodzoną należność pieniężną to poborca wystawia zobowiązanemu pokwitowanie odbioru pieniędzy. Pokwitowanie to wywierało ten sam skutek prawny, co pokwitowanie wierzyciela. Odpowiedzialność za pokwitowaną należność pieniężną ponosił organ egzekucyjny. Powyższy przepis w zasadzie kończył omawianie tego środka.

Trudno oczekiwać, by egzekucja z pieniędzy nadal była najprostszym środkiem egzekucyjnym.

Taki stan faktyczny został niejako zaakceptowany przez Ministra Finansów, który w Rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 2014 r. w sprawie uprawnień szczególnych przysługujących niektórym kategoriom członków korpusu służby cywilnej nie dzieli już pracowników działu egzekucyjnego na poszczególne kategorie - wymieniani są w nim łącznie, jako członkowie korpusu służby cywilnej zatrudnieni w komórce organizacyjnej egzekucji administracyjnej urzędu skarbowego.

Samą definicję poborcy skarbowego możemy jednak nadal odnaleźć w ustawie egzekucyjnej, w art. 1a pkt 9, zgodnie z którą:

jest to pracownik organu egzekucyjnego uprawniony do dokonywania czynności egzekucyjnych.

Rozporządzenie zmieniło również zasady naliczania prowizji, które wcześniej prowadziły do nadużyć dokonywanych przez poborców skarbowych polegających na wypaczeniu znaczenia terminu „pobranie należności u zobowiązanego w gotówce.”

Wcześniej obowiązujące Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów (z 25 kwietnia 2007 r.) w sprawie uprawnień szczególnych przysługujących (...) poborcy skarbowemu, za osobiste wykonanie czynności w zakresie egzekucji administracyjnej należności pieniężnych przysługiwało:

wynagrodzenie prowizyjne, jeżeli kwota ta została pobrana bezpośrednio u zobowiązanego w gotówce.

Powyższe oznaczało, że egzekucja z pieniędzy miała się odbywać w terenie - u zobowiązanego. Praktyka jednak wskazywała, że łatwiej, bezpieczniej a często wygodniej dla samego zobowiązanego było „przeprowadzić egzekucję z pieniędzy” na terenie urzędu. Tyle tylko, że czynność taka nie nosiła znamion egzekucji w terenie a co za tym idzie nie spełniała warunków wymienionych § 2.1. pkt. 1 lit.a przytoczonego powyżej rozporządzenia.

Rozporządzenie z 19 grudnia 2014 r. uprościło zasadę naliczania prowizji eliminując przy tym ewentualne nadużycia.

Zgodnie z § 1.1. pkt 6 wynagrodzenie prowizyjne przysługuje za miesiąc, w którym na poczet kwoty uzyskanej pobrano lub odebrano pieniądze.

Brak wskazań co do miejsca pobrania pieniędzy.

Do 29 lipca 2020 r. funkcjonowały dwie formy egzekucji z pieniędzy.

• PNUZ - była dawną formą Pobrania Należności U Zobowiązanego,
• PNWU - oznaczała Pobranie Należności W Urzędzie.

Cechy wspólne to pokwitowanie wydawane z kwitariusza oraz uznanie tych czynności za środki przerywające bieg terminu przedawnienia.
Cechy indywidualne to doliczanie kosztów egzekucyjnych za czynność PNUZ.

Istniała jeszcze trzecia możliwość, jaką mógł wybrać zobowiązany stawiając się w urzędzie – udać się do „okienka kasowego” i wpłacić zaległość na konto organu egzekucyjnego. Bez dodatkowych kosztów egzekucyjnych oraz, co ważne, bez uznania tej czynności za środek przerywający bieg terminu przedawnienia. Taką wpłatę organ egzekucyjny rejestrował z kodem WPLW.

Ważne zmiany w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji

Ustawą z 11 września 2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw znowelizowano przepisy Działu II ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji poprzez dodanie

Rozdziału 1A o tytule Egzekucja z pieniędzy

Zgodnie z art. 71 d § 1 u.p.e.a. organ egzekucyjny będzie stosował egzekucje z pieniędzy wyłącznie poza siedzibą organu egzekucyjnego.

Czyli szykuje nam się powrót do regulacji z 2007 r. prowadzących do nadużyć w stosowaniu egzekucji z pieniędzy.

Zgodnie z art. 67e. § 1 u.p.e.a. zapłaty należności pieniężnej (...) organowi egzekucyjnemu można dokonać gotówką lub bezgotówkowo.

Jest to tzw. dobrowolna zapłata. Zapłaty bezgotówkowo można dokonać w siedzibie organu egzekucyjnego, jeżeli po stronie tego organu istnieją warunki techniczne.

Dobrowolna zapłata organowi egzekucyjnemu nie jest egzekucją z pieniędzy.

Co jest istotne dla egzekutywnych?

1. Dobrowolna zapłata nie stanowi egzekucji z pieniędzy - oznacza brak kosztów egzekucyjnych i nie jest traktowana jako środek egzekucyjny.
    
2. Wpłata poza siedzibą organu egzekucyjnego przez osobę inną, niż zobowiązany, traktowana jest jako dobrowolna zapłata.
    
3. Niezależnie od miejsca pobrania organ egzekucyjny musi wystawić pokwitowanie. Ustawa egzekucyjna jasno określa, co powinno ono zawierać. Jednym z elementów jest podstawa prawna pobrania gotówki.
    
4. Kiedy pracownik organu egzekucyjnego będzie dążył do pobrania gotówki? W przypadku egzekucji prowadzonej na podstawie Dalszych Tytułów Wykonawczych.
    
5. Zwracajmy uwagę co w pokwitowaniu wpisał egzekutor:

• Art 71 d § 1 – pobranie poza siedzibą organu (prowizja dla egzekutora, ponosimy koszty egzekucyjne oraz konsekwencje związane z zastosowaniem środka egzekucyjnego)
• Art 67e § 1 – dobrowolna zapłata (brak prowizji dla egzekutora, nie ponosimy kosztów egzekucyjnych, nie jest to środek egzekucyjny)

O kosztach egzekucyjnych piszemy tutaj

Potrzebujesz więcej informacji na temat egzekucji z pieniędzy i sposobu postępowania w takich przypadkach?

Napisz do nas na kontakt@egzekutywni.pl

Bezpiecznej egzekucji życzy zespół egzekutywni.pl

Kontakt z autorem: +48 794 960 221

Może to Cię zainteresuje?

Czy wiesz, że...

Egzekucja z pieniędzy to najmniej uciążliwy dla zobowiązanego środek egzekucyjny. Poborcy skarbowi nie są jednak zainteresowani liczeniem gotówki. Łatwiej jest zająć rachunek bankowy.

Egzekucja z pieniędzy, jak każdy inny środek egzekucyjny, przerywa bieg terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych. Wystarczy jedna złotówka pobrana przez egzekutora.

Za pobranie gotówki od zobowiązanego organ egzekucyjny naliczy koszty egzekucyjne w wys. 10 % pobranej należności.

© Copyright by egzekutywni.pl

Serwis informacyjny z zakresu egzekucji administracyjnej. Publikacje nie mogą być traktowane jako czynności doradztwa podatkowego.